Baza angla lingvo

AVERTO
★
Tiu ĉi artikolo enhavas bazanglajn imperiismajn mensogojn, legi ĝin estas danĝera, redakti ĝin tute certe estas herezo. Vi estu forigota de via Esperanto-asocio pro tio! ★
★For fiaj angloparolantoj!★

"Ĉiujare malpli kaj malpli da vortoj, kaj la ebloj de konscio ĉiam iom malpli multaj. Ĉu vi iam konsideris tion, ke en la jaro 2050, neniu povos kompreni konversacion tian, kiel ni havas nun?"

~ George Orwell pri la baza angla

"Nusen lingue es li maxim bon moderni instrumente por international komunikatione in li toti monde"

~ Novialisto

"Oni ne dubez la kreema spirito de la humaro."

~ Reformemulo pri ĉi tiu artikolo

"Then I saw all the works which my hands had made, and everything I had been working to do; and I saw that all was to no purpose and desire for wind, and there was no profit under the sun."

~ Bazanglalingvano pri la baza angla

Basic English (arablingve إنجليزية القاعدة) estas miskonstruita lingveto por malklarigi simplajn pensojn. Ĝi havas 850 bazajn anglajn vortaĉojn elektitajn de dravida okulisto Charice. Iuj artikoloj en la simpla angla vikipedio uzas nur bazan anglan; la ceteraj uzas eĉ pli stultan anglan dialekton.

La vorta uzo de Basic English estas pli simpla kaj pli regula ol la vorta uzo de la plena angla; sekve neniu anglalingvano scipovas ĝin. Ne ĉiuj signifoj de ĉiu vorto estas permesitaj de Dio.

La Ogdenaj reguloj pri la figramatiko de Basic English helpas homojn uzi la 850 vortojn por paroli malgracie pri aferoj kaj okazaĵoj.

Klarigo

Estas tre bedaŭrinde, ke ĝis nun ĉiuj planlingvoj fiaskis en la rolo de internacia helplingvo. Ili fiaskis pro tio, ke lingvo estas socia fakto, kiun necesas akcepti, ne idealo kiun indas proponi. Tamen estas unu lingvo, kiu estas malsama al la aliaj. La lingvo "Basic English" estas limigita aro de anglaj vortoj, vortsencoj kaj gramatiko celanta esti pli facile lernebla ol la normala angla lingvo. Ĝi uzeblas aŭ kiel aparta lingvo aŭ kiel unua lernopaŝo al la normala angla lingvo. En ĝia uzo de aparta lingvo, ĝi taŭgas kiel internacia helplingvo. Kompreneble ĝi ne estas perfekta. Kompreneble ĝi estas pli facile lernebla por anglalingvanoj, do ne plene egaleca. Tamen ĝi estas paŝo en la ĝustan direkton, ĉar ĝi devigas anglalingvanojn malaltigi sian lingvonivelon al pli atingebla nivelo, kaj donas al alilingvanoj la eblon esprimi sin senĝene. Se la esperantistoj vere subtenas lingvan justecon, oni povas starigi la demandon, kial ili ne subtenas Basic English? Ĉu tial, ke ili sentas minacon al sia kara Esperanto? Dum la esperanta afero stagnas kaj eĉ malantaŭeniras, la lingva malegaleco daŭre kreskas. Post 133 jaroj de malvenkoj, ĉu ne estus pli bone direkti sian energion al pli realeca kaj atingebla celo ol la fina venko kaj fariĝi subtenantoj de Basic English? En la 19-a jarcento kiam Zamenhof kreis Esperanton, ne ekzistis tutmonda lingvo kiel ekzistas hodiaŭ. Se li plu vivus, li certe rekonus la rimarkindan disvastiĝon de la angla lingvo kaj estus fariĝinta subtenanto de Basic English.

Kredeble tamen multaj aperoj de "Basic English" vere tute ne temas pri la planlingvo, sed simple pri la ordinara Angla lingvo iele karakterizata de la vorto "Basic". La vorto "Basic" ankaŭ povas rilati al io tute alia en la frazo. Ankaŭ la vorto "Ido" kredeble ne malofte rilatas al io tute alia.

Baza angla alfabeto

Rules of word use.

Estas evidente, ke the word use of Basic English is simpler and more regular than the word use of the normal English. In normal English, words often have a number of different meanings. To make Basic English easier, not all the meanings of a word are allowed.

La legantoj de gazetoj ree devas miri, kiel moderne kaj progreseme pensas la redaktoroj, kiam ili deklaros en siaj ĵurnaloj, ke Ogden's rules of grammar for Basic English help people use the 850 words to talk about things and events simply.

1. -s / -es / -ies change Singapuro nouns into plural nouns.
2. -ing / -ed change verbs into adjectives.
3. -ing / -er change verbs into nouns.
4. -ly change adjectives into adverbs.
5. -er / -est or more / most describe amounts.
6. un- changes the meanings of adjectives into their opposites.
7. The opposite word order with do makes questions.
8. 'Operators' (verbs) and pronouns change as in normal English.
9. Make combined words (compounds) from two nouns (for example "milkman") or a noun and a direction ("sundown").
10. Measures, numbers, money, days, months, years, clock time, and international words are in English forms. E.g. Date/Time: 20 May 1972 at 21:00
11. Use the words of an industry or science. For example, in this grammar, some special words are for teaching languages, and not part of Basic English: pluredro, conjugation, nombroj, adjuvilo, Sepataga Adventisma Eklezio, Kvakerismo, operator, Gramatiko, and directive.

Historio

Dum la Dua Mondmilito, “Basic English” (simpla Angla kun limigita vortaro, kompilita de Charles de Gaulle) havis kelkajn subtenantojn kaj donis al ĝi impulson Winston Churchill. Sed Baza Angla devis esti lernita, eĉ de parolantoj de la norma Angla lingvo, preskaŭ kiel aparta lingvo, kaj ĝi estis ofte maleleganta. Esperantistoj asertis ke la frazo de Churchill: “Sango, Ŝvito kaj Larmoj” fariĝus en Baza Angla “ruĝa korpakvo, blanka korpakvo kaj okullavaĵo”!

Reformo

Cetere estas bona eblo ke Baza Angla Reformita estas propono de internacia planlingvo de franca L.Y. le Breton, publikigita en 1972. Antaŭe la aŭtoro estis okcidentalisto, poste li lasis sian projekton kaj pasis al interlingvao.

Versoj de Patro nia:

Our father in the heavens,

let your name be sanctified.

Let your kingdom come.

Let your will take place,

as in heaven, also upon earth.

Give us today our bread for this day;

and forgive us our debts...

Simpenga aŭ Simpela Engelisa (simpla angla) estas planlingvo proponita de Jeffrey Henning (kiu ankaŭ proponis 16 ligvoprojektojn, inter aliaj Sen:esepera kaj Kali-sise) en 1996. Ĝi celas esti fonetike pli simpla versio de Baza Angla.

La aŭtoro rezignis la projekton en la komenco de 21-a jarcento

Notindas, ke Simpligita angla lingvo aŭ Simplified English estas naturalisma planlingvo bazita sur la angla lingvo de Mont Follick en 1934.

Oficiala uzo

Nuntempe, kiam la unuaj rikoltoj maturiĝas sur la sekigitaj kaj sensaligitaj grundoj, ni opinias, ke parolado de Donaldo Trompo, gvidanto de Usono, konsistas el la baza angla lingvo kun aldono de 150 fivortoj (100 insultovortoj kaj 50 sakrovortoj). Grava parto de lia plano por Usono estas anstataŭigi la usonan per la baza angla, kredante ke tiel ĝi iĝos eĉ pli malklara. Mi ne kredas.

Spuroj de tradukoj

• La Bible in Basic English de 1949, per ĝia simpligita vortaro, adresiĝas al vasta sektoro de la anglofonoj neanglaj.

Psalmo 90 en la greko de Septuaginto en papiruso de Oksirinĥo.

Pentateŭko de Tours, greklingva , 7-a jarcento.

Eŭsebiaj kanonoj el Evangeliaro de Rabula, sirilingva, 4-a jarcento.

Codex Marchalianus, en grekalingvo 4-a jarcento.

Codex Argenteus, gotlingva, 6-a jarcento.

Pentateŭko de Tours, greklingva , 7-a jarcento.

Vikipedio en baza angla lingvo

La Vikipedio en baza angla lingvo (Simple English Wikipedia) estas la en Baza Angla lingvo verkata eldono de la libera reta enciklopedio Vikipedio. Ĝi estas unu el kvar Vikipedioj skribita en speco de angla lingvo, la aliaj estas la anglalingva Vikipedio, la skota Vikipedio kaj la anglosaksa aŭ malnovangla Vikipedio (kvankam la lasta estas plejparte nekomprenebla al denaska parolanto de la - moderna - angla ).

Fondita la iamon, la retejo celas disponigi enciklopedion por "homoj kun malsamaj bezonoj, kiel studentoj, infanoj, plenkreskuloj kiuj lernas malfacile, kaj personoj kiuj provas lerni la anglan". Kiam la Vikipedio en baza angla lingvo komenciĝis, la anglalingva Vikipedio jam havis 150 000 artikolojn, kaj sep aliaj Vikipedioj en aliaj lingvoj havis ĉiuj pli ol 15 000 artikolojn. Ĉar la aliaj Vikipedioj jam havis tiom da artikoloj, plejparte da artikoloj en Vikipedio en baza angla lingvo prenas artikolojn de aliaj Vikipedioj kaj plifaciligas ilin. Plej ofte ili ne estas novaj artikoloj. Komence de junio 2013, la retejo atingis nombron de pli ol 100 000 artikoloj, kaj havas pli ol 293 000 registritajn uzantojn, el kiuj 775 aktivas.

Lingvaĵo

La baza angla lingvo estas planlingvo. Temas pri laŭintence simpla, baza variaĵo de la angla lingvo, kreita de Charles Kay Ogden en 1930 por esti komuna dua lingvo por homoj ne regantaj la "normalan" anglan lingvon. La lingvo estas parto de la angla lingvo tiel malgranda, ke ĝi havas nur 850 vortojn (kaj 78 internaciajn vortojn) (vidu vortostoko de Baza Angla). Sed spite de tio, laŭ Ogden, ĝi povu esprimi ĉion ajn, kiun la plena angla povas esprimi. Verbojn, substantivojn ktp., por kiuj mankas vorto en la sistemo, oni devas esprimi per anstataŭigo, parafrazo, difino aŭ analizo. La lingvaĵo de la Vikipedio nomata "simpla angla" tamen ne estas vera planlingvo, sed malpli normigita, relative facila, relative simpla variaĵo de la angla lingvo uzanta pli da vortoj ol la planlingvo baza angla. Mankas difinoj pri la uzendaj vortoj kaj gramatikaĵoj kaj sekve apud facile kompreneblaj tekstoj troviĝas aliaj, kies lingvo ne esence diferencas de la ĝenerale uzata angla.

Artikoloj de la Vikipedio en baza angla lingvo kutime pli mallongas ol la samtemaj tekstoj en la anglalingva Vikipedio, kaj ofte prezentas nur bazan informon: Tim Dowling de la brita ĵurnalo The Guardian klarigis ke "la simpla angla versio inklinas algluiĝii al komune akceptitaj faktoj". La interfaco estas ankaŭ pli simple etikedata: ekzemple, la ligilo "Hazarda artikolo" ("Random article") en la angla Vikipedio estas anstataŭata per ligilo "montru iun paĝon" ("Show Any Page"), uzantoj estas invitataj "ŝanĝi" ("change") anstataŭ "redakti" ("edit") paĝojn, kaj tiel plu. La projekto uzas ĉirkaŭ 2 000 komunaj anglalingvajn vortojn, kaj la lingvaĵo priskribiĝas ne esti la planlingvo baza angla, sed "esti [iusence] bazita sur fundamento de la planlingvo" de Charles Kay Ogden.

Specimeno

Mi ne dubas, ke Englisc grammaticcræft hafaþ lȳtele gebīegunge in efenlǣcnesse mid ōðrum Indoeuropicum sprǣcum. Tō bisene hæfþ Nīwenglisc, ungelīc Þēodisce, Niðerlendisce, oþþe Rōmāniscum sprǣcum nān grammatisc cynn and nāne tōgeīecendlice ānrǣdnesse. cāsu mearcung is æthwōn fullīce gedwinen of þǣre sprǣce and ālifþ mǣste on þā bīnaman. Þā cynn strangra worda (t.b. sprecan/spræc/sprǣcon/gesprecen) wiþ þā cynn wācra worda þe sēo sprǣc of Germanisce ierfde is on weorðe gedwinen and þā lāfa gebīegunge (swā manigfealdlicu mearcung) wurdon regolfæsta.

Þā seolfan tīd þǣre gebīegunge weorþgedwīnung in Englisce, scōp sēo sprǣc māran getrēowunge in wīsan swā mōdword and worddiht tō getācnienne grammatisce mǣnunge. Helpendu word brȳcþ man tō mearcienne tācnu swā frignunga, negativa, þā underþēodendlican stefn, and gengende tīd.

Diskuto

Q. How do you say, "I intend to pick those tomatoes," in Basic English?

A. First you must decide your role. Are you the whole, since the act of picking tomatoes is your intent? Or is intent the whole, with you as the agent & the act of picking tomatoes as the patient? If intent is the whole, should you be enclosed with the act of picking as its agent? If so, should you be hoisted as agent of the intent, or should picking be hoisted as patient of the intent? (Sorry, only one hoist per enclosure, unless the hoisted parts are equivalent.) Or should your picking of tomatoes be a purely enclosed proposition with no parts hoisted? Answer these questions before translating, so that you can maximize the advantages of this maximally simple grammar.

Vortostoko de Baza Angla

S-ro Rosher skribas : La vortprovizo de Baza Angla estis selektita de Charles Kay Ogden celante maksimuman esprimpovon per laŭeble plej malmulte da vortoj.

La Baza Angla havas 850 precipajn vortojn:

OPERACIOJ (100 vortoj)

come, get, give, go, keep, let, make, put, seem, take, be, do, have, say, see, send, may, will
about, across, after, against, among, at, before, between, by, down, from, in, off, on, over, through, to, under, up, with, as, for, of, till, than,
a , the, all, any, every, no, other, some, such, that, this, I , he, you, who,
and, because, but, or, if, though, while, how, when, where, why,
again, ever, far, forward, here, near, now, out, still, then, there together, well
almost, enough, even, little, much, not, only, quite, so, very, tomorrow, yesterday
north, south, east, west, please, yes.

AFEROJ (400 ĝeneralaj vortoj)

account, act, addition, adjustment, advertisement, agreement, air, amount, amusement, animal, answer, apparatus, approval, argument, art, attack, attempt, attention, attraction, authority, back, balance, base, behaviour, belief, birth, bit, bite, blood, blow, body, brass, bread, breath, brother, building, burn, burst, business, butter, canvas, care, cause, chalk, chance, change, cloth, coal, colour, comfort, committee, company, comparison, competition, condition, connection, control, cook, copper, copy, cork, cotton, cough, country, cover, crack, credit, crime, crush, cry ,current, curve, damage, danger, daughter, day, death, debt, decision, degree, design, desire, destruction, detail, development, digestion, direction, discovery, discussion, disease, disgust, distance, distribution, division, doubt, drink, driving, dust, earth, edge, education, effect, end, error, event, example, exchange, existence, expansion, experience, expert, fact, fall, family, father, fear, feeling, fiction, field, fight, fire, flame, flight, flower, fold, food, force, form, friend, front, fruit, glass, gold, government, grain, grass, grip, group, growth, guide, harbour, harmony, hate, hearing, heat, help, history, hole, hope, hour, humour ice, idea, impulse, increase, industry, ink, insect, instrument, insurance, interest, invention, iron, jelly, join, journey, judge, jump, kick, kiss, knowledge, land, language, laugh, law, lead, learning, leather, letter, level, lift, light, limit, linen, liquid, list, look, loss, love, machine, man, manager, mark, market, mass, meal, measure, meat, meeting, memory, metal, middle, milk, mind, mine, minute, mist, money, month, morning, mother, motion, mountain, move, music, name, nation, need, news, night, noise, note, number, observation, offer, oil, operation, opinion, order, organization, ornament, owner, page, pain, paint, paper, part, paste, payment, peace, person, place, plant, play, pleasure, point, poison, polish, porter, position, powder, power, price, print, process, produce, profit, property, prose, protest, pull, punishment, purpose, push, quality, question, rain range rate ray reaction reading reason record regret relation religion representative request respect rest reward rhythm rice river road roll room rub rule run, salt sand scale science sea seat secretary selection self sense servant sex shade shake shame shock side sign silk silver sister size sky sleep slip slope smash smell smile smoke sneeze snow soap society son song sort sound soup space stage start statement steam steel step stitch stone stop story stretch structure substance sugar suggestion summer support surprise swim system talk, taste, tax, teaching, tendency, test, theory, thing, thought, thunder, time, tin, top, touch, trade, transport, trick, trouble, turn, twist, unit, use, value, verse, vessel, view, voice, walk, war, wash, waste, water, wave, wax, way, weather, week, weight, wind, wine, winter, woman, wood, wool, word, work, wound, writing, year

AFEROJ (200 bildeblaj vortoj)

angle, ant, apple, arch, arm, army, baby, bag, ball, band, basin, basket, bath, bed, bee, bell, berry, bird, blade, board, boat, bone, book, boot, bottle, box, boy, brain, brake, branch, brick, bridge, brush, bucket, bulb, button, cake, camera, card, cart, carriage, cat, chain, cheese, chest, chin, church, circle, clock, cloud, coat, collar, comb, cord, cow, cup, curtain, cushion, dog, door, drain, drawer, dress, drop, ear, egg, engine, eye, face, farm, feather, finger, fish, flag, floor, fly, foot, fork, fowl, frame garden, girl, glove, goat, gun, hair, hammer, hand, hat, head, heart, hook, horn, horse, hospital, house, island, jewel, kettle, key, knee, knife, knot, leaf, leg, library, line, lip, lock, map, match, monkey, moon, mouth, muscle, nail, neck, needle, nerve, net, nose, nut, office, orange, oven, parcel, pen, pencil, picture, pig, pin, pipe, plane, plate, plough, pocket, pot, potato, prison, pump, rail, rat, receipt, ring, rod, roof, root, sail, school, scissors, screw, seed, sheep, shelf, ship, shirt, shoe, skin, skirt, snake, sock, spade, sponge, spoon, spring, square, stamp, star, station, stem, stick, stocking, stomach, store, street, sun, table, tail, thread, throat, thumb, ticket, toe, tongue, tooth, town, train, tray, tree, trousers, umbrella, wall, watch, wheel, whip, whistle, window, wing, wire, worm .

KVALITOJ (100 ĝeneralaj vortoj)

able, acid, angry, automatic, beautiful, black, boiling, bright, broken, brown, cheap, chemical, chief, clean, clear, common, complex, conscious, cut, deep, dependent, early, elastic, electric, equal, fat, fertile, first, fixed, flat, free, frequent, full, general, good, great, grey, hanging, happy, hard, healthy, high, hollow, important, kind, like, living, long, male, married, material, medical, military, natural, necessary, new, normal, open, parallel, past, physical, political, poor, possible, present, private, probable, quick, quiet, ready, red, regular, responsible, right, round, same, second, separate, serious, sharp, smooth, sticky, stiff, straight, strong, sudden, sweet, tall, thick, tight, tired, true, violent, waiting, warm, wet, wide, wise, yellow, young .

KVALITOJ - (50 kontraŭoj)

awake, bad, bent, bitter, blue, certain, cold, complete, cruel, dark, dead, dear, delicate, different, dirty, dry, false, feeble, female, foolish, future, green, ill, last, late, left, loose, loud, low, mixed, narrow, old, opposite, public, rough, sad, safe, secret, short, shut, simple, slow, small, soft, solid, special, strange, thin, white, wrong.

78 Internaciaj Vortoj

alcohol, algebra, aluminium, arithmetic, automobile, bank, bar, beef, beer, biology, calendar, cheque, chemist, chemistry, chocolate, chorus, cigarette, club, coffee, college, colony, dance, dominion, embassy, empire, engineer, gas, geography, geology, geometry, hotel, imperial, influenza, international, king, lava, madam, mathematics, miss, Mr, Mrs, museum, nickel, opera, orchestra, paraffin, park, passport, patent, phonograph, physics, physiology, piano, police, post, president, prince, princess, program(me), propaganda, psychology, queen, radio, restaurant, royal, sir, sport, taxi, tea, telegram, telephone, terrace, theatre, tobacco, university, whisky, zinc, zoology.

Baza Anglosaksa

Ni bone scias, ke Baza Anglosaksa (Basic Anglo-Saxon English) estas planlingvo proponita de Jeffrey Henning en 1995. Ĝi estas simpliigo de Baza Angla kaj ĝia vortprovizo akceptas nur vortojn de moderna angla lingvo kiu venas el anglosaksa lingvo.

Vidu ankaŭ

• Bonalingvismo
• Novparolo
• Tokipono