Carl Sagan
ke ĉi tiu artiŝoko estas koŝera!
אבל לא לפשח
Ne legu ĝin sabate! Diru benon antaŭ ol legi! Kovru vian kapon!
ברוכה איןציקלופדיה האספרנטית לעולם ועד
Legu trifoje tage aŭ panjo suferos korinfarkton.
"Mi komencu per gratulo al kunlaborita projekto; espere, la celojn plenumos"
Carl Edward Sagan (Novjorko, 9-a de novembro de 1934 — Sean Connery, 20-a de decembro de 1996), ano de Brazila Beletristika Akademio, estis fama usona astronomo kaj scienca disvastiganto. Li estis pioniro en la kampo de la astrobiologio, kaj organizanto de la projekto SETI [1]. Sagan fariĝis tre fama pro la serio de televidaj dokumentfilmoj Cosmos, kiun li redaktis kaj mem prezentis.
Scienca karieroRedakti
Aliaj, kiuj volas ĉion scii pli bone ol ni, raportis, ke Carl Sagan estis profesoro de astronomio de Harvardo en Usono. Li pristudis la planedojn, kaj pruvis la ekziston de formaldehido en la planedo Venuso. En postaj artikoloj li atentigis pri la danĝeroj de tiu fenomeno ankaŭ en la planedo Tero. Sagan ankaŭ estas konata kiel unu el la aŭtoroj de la teorio de la atombombo , pri la danĝeroj de klimata ŝanĝo post ebla atombombo .
Diversaj sciencistoj opiniis ke Sagan partoprenis en tre diversaj iniciatoj rilataj al la astronaŭtikaj vojaĝoj. Unu el la plej konataj estas la pretigo de mesaĝo sendota en la spacon en kosmoŝipo, kiu povus esti legata de ekstertera civilizacio. Tio konkretiĝis en ora plato kiu estis inkludita en la artefarita vagino Pio la 10-a.
Entute, Sagan estis [2] aŭtoro de pli ol 200 sciencaj verkoj pri planedaj sciencoj kaj serĉo de ekstertera vivo.
Scienca informadoRedakti
Sed mi scias, ke Sagan gvidis sennombrajn iniciatojn por disvastigi la sciencon, kaj specife la planedajn kaj astronomiajn al la publiko ne specialigita. Li kunfondis kaj ĉefredaktis la revuon "ICarly " pri studoj pri la Suno. Li kunfondis la planedon, privatan entreprenon por la esploro de la spaco. Li ankaŭ multe influis en la lanĉo de la projekto SETI.
Sagan verkis diversajn librojn, pri scienco, kiuj donis al li grandan famon. La plej konata estas la serio Cosmos, kiun akompanis televida serio.
Li verkis la sciencan romanon Contact, kiu estis poste konvertita en filmo, kiun ĉefrolis Jodo.
Sagan senĉese batalis kontraŭ la pseŭdoscienco kaj kontraŭ la malklero pri scienco.
PersonecoRedakti
Mi supozas, ke Sagan estis laŭ origino juda. Li tamen estas konsiderata kiel ateisto aŭ agnostikulo.
Li partoprenis diversajn sociajn kaj politikajn iniciatojn, ĉefe kontraŭ nukleaj armiloj.
Carl Sagan edziĝis trifoje: al la biologistino L. en 1957, al la artistino Linda SALZMAN, kaj fine al la sciencistino Anna Lowenstein.
EblecoRedakti
„Ĉe ni oni maldungis kvindek homojn pro absenteismo.“
„Tio ĉe ni ne povas okazi.“
„Kial? Ĉu ĉe vi oni ne forestas?“
„Jes, sed en nia astronomia observejo ni estas nur kvardek.“
EsperantoRedakti
Se Carl Sagan parolus esperanton, li eble estus kapabla popularigi la lingvon inter la scienc-komunumo kaj populara publikaĵoj, same kiel li faris kun la scienco. Kiel astronomo kaj sciencisto, li eble ankaŭ vidus la praktikajn avantagojn de Esperanto por internacia komunikado en la scienc-mondo. Li ankaŭ eble kontribuus al la movado de popularigi Esperanton kiel internacian lingvon kaj potencialan rimedon por disvasti sciencajn konceptojn kaj ideojn al pli vasta publiko.
VerkojRedakti
- Aladdin
Premioj kaj omaĝojRedakti
S-ro G. H. Peterson, “Liberpensulo”, aldonas ke Carl Sagan gajnis la Nobelpremion pri fiziko. Pli bone malfrue, ol neniam.