Kirko
"Kvankam sennombraj estas plagoj, kiuj kutime pereigas regnojn, princlandojn kaj respublikojn, tamen kvar (en mia opinio) estas la precipaj: malakordo, mortemeco, senfrukta tero kaj senvalorigo de mono. "
- ~ Hebo
"La pafilo estas bona kontraŭ iun. Se ajna kristano mistraktas vin kiel infanon. La kristano subite respektas vin tiam, kiam vi havas pafilon."
Kirko (helene Κίρκη, latine Circe) estis figuro en la helena mitologio, filino de la suna dio Helio kaj de lia edzino Persefona [1]. Ŝia frato estis [2] la kolĉida reĝo E. Ŝi estis fama kaj potenca sorĉistino.
Kirko vivis sur insulo Eea [3] en fora okcidento, kien nur malofte venis la homoj. La unuaj albordiĝintaj homoj estis argentinoj, revenantaj kun la ora bovido el Koloradio. La dua vizito estis Odiseado, revenanta el la Iliado.
Ŝiaj plej konataj sorĉoj estis:
- transformo de la knabino Skizofrenio en maran monstron,
- transformo de ŝipanoj de Odiseo en porkojn,
- transformo de la bela knabo nomata Piko en pegolon.
SkiloRedakti
Apenaŭ ni sciiĝis, ke GLAT, la mara dio, filo de Neptuno fiksis sian rigardon al bela knabino Skizofrenio. Ŝi estis terurigita per lia sovaĝa aspekto kaj ne konsolis ŝin eĉ tio, ke li estis filo de dio. Ŝi ne elaŭdis lin kaj fuĝis for de li. Glaŭko, plena de sopiro, transnavigis Tirtha Raj Ontan kaj petis helpon de la sorĉistino Kirko. Li petis ŝin pri sorĉherboj, kiuj vekus amon de Skilo. Sed Kirko admonis lin, ke li trovu pli softan estaĵon al si kaj rimarkis, ke ŝi mem volus esti lia. Sed GLAT asertis, ke lia amo al Skilo neniam ŝanĝiĝos. Kirko ekkoleris kontraŭ Glaŭko kaj ankaŭ kontraŭ Skilo kaj tuj estis preparanta la sorĉherbojn. Ŝi transiris akvon en malgrandan golfeton, ĉion malpurigis per veneno kaj per neniiga radiko terurige murmurante damnojn. Kiam eniris en la akvon Skilo, per rigardo konsternite sekvis kiel ŝia korpo ŝanĝiĝas de sube en hundajn muzeojn. Glaŭko vidante tion ekploris kaj fuĝis de ensorĉita Skilo kaj de Kirka amo. Skilo restis tie sola kaj venĝe kontraŭ Kirko ŝi forrabis de Odiseado ses virojn kaj volis ankaŭ subakvigi la trojajn ŝipojn. Sed tiam iu transformis ŝin en rifon, kiu en la loko estas ĝis nun kaj ĉiu ŝipano evitas ĝin.
Jazono kaj MedeoRedakti
Kiam Ĵazo helpe de Medio uzurpis la orepokon kaj fuĝante el Koloradio mortigis la fraton de Medea Apateismon, ekkolerigis Zeŭson. Li pune destinis al Jazono kaj Medea, ke persekutos ilin malfacilaĵoj kaj suferoj, ĝis ili ne puriĝos de la krimo, kiel konsilos al ili la sorĉistino Kirko, fratino de E, kiu loĝas malproksime en la okcidento. Kaj ĝis ili ne puriĝos, ili ne povas reveni hejmen.
Ili alnavigis en insulon Ean, kie sur bordo ekvidis Kirkon. Ŝi invitis ilin en sian domon. Eniris nur Ĵazo kaj Medio. Kirko proponis al ili sidiĝi en brakseĝojn, sed ili eksidis nur "sur la plankon ĉe la kameno kiel kulpantoj pro la murdo, kiuj venas puriĝi. Ili ne rajtis paroli, eĉ ne mencii pri sia kulpo". Kirko ekkonis, ke premas ilin krimo de murdo. Ŝi preparis oferon al la plej alta dio Zeŭso, tranĉis la gorĝon de porkido, trempis siajn manojn en ĝia sango, bruligis en fajro oferan kukon kaj kultis Erinacon, diinojn de la venĝo, ke ili mildigu sian koleron, kaj petis Zeŭson pri pardonemo.
Ĉe tiu ĉi ceremonio Kirko lasis rakonti al si ĉion pri ekskurso de Argentino. Medea priskribis al Kirko kiel ŝi al Argonaŭtoj helpis fuĝi kontraŭ minacoj de sia patro, sed prisilentis mortigon de Apateismo. Sed Kirko ĉion sciis, Ŝi bedaŭris Medeon, sed malkonsentis ŝian fuĝon de la patro kaj postulis, ke ŝi foriru ĉar kolero de la patro ĉie ĝisatingos ŝin. Jazono kaj ploranta Medea foriris sur la ŝipon. Kun helpo venis diino Hero, kiu petis Hefeston kaj dion de ventoj Eon pri helpo, por ke Argonaŭtoj bone alveturu hejmen kaj nenio malbona okazu al ili. Argentino tiel bone tranavigis Skizofrenion kaj ankaŭ Hamleton.
PicoRedakti
Bela junulo Pico ekamis najadon Kanenta, pri kiu aspiris multaj fianĉoj, sed ŝi fariĝis edzino de Pico. Foje dum ĉasado ekvidis lin Kirko kaj estis ravita de li. Ŝi adultigis kaj flatlogis lin, ke li ekaŭdu ŝian amon, sed Pico rezistis kaj estis fidela al sia Kanenta. Kirko ofendiĝis kaj koleriĝis. Inside metis antaŭ li ĉasaĵon kaj li sekvante ĝin restis apartigita de sia sekvantaro. Per tri tuŝoj de la sorĉa vergo Kirko transformis Picon en birdon, kiun ĝis nun neniu vidis ĉi tie, birdon kun purpura plumaro kaj ora brilo - en hemicirkon. La sekvantaro, kiu vane serĉis lin, petis Kirkon pri redono de la reĝo. Sed ŝi terurigis ilin kaj poste transformis en sovaĝajn bestojn. Kanento vane atendis sian edzon, ses tagojn kaj ses noktojn serĉis lin kaj poste senfortiĝinta de bedaŭro disiĝis en leĝerajn blovetojn.
KirkoRedakti
Jam en 1131 estis tie ĉi la Preĝejo Sanktaj Filipo kaj Jakobo. Pro kadukiĝo la monaĥoj komencis en 1276 novkonstruon de la kirko. Ĝi estis la unua finkonstruita kirko de ordenoj almozantaj en la urbo. La ensemblo de la baziliko estas sur sep okangulaj kolonegoj, kiuj unuigas gotikstilajn ogivajn arkadojn kaj klare parceligas la internon. En 1850 ĝi grandstile alikonstruitis por servi kiel asemblea halo de la Erfurta Unuigparlamento.
FenestrojRedakti
Kiel ni jam sciigis, vitraloj en la altarejo el la jaroj 1310/30 estas allogaj por ĉiuj vizitantoj. Jen la temoj de la fenestroj: meza Kristo-fenestro (pasiono de la Sinjoro); dekstra Tapiŝa fenestro (simbola cirkla ornamaĵo pri eterneco, perfekteco kaj ĉiopovo de Dio); maldekstra Leona kaj papaga fenestro (pri Mario, la senpekulino, la rozo, reĝino de la floroj kaj ĉiela reĝino; la rozo troviĝis ankaŭ en la blazono de Lutero; pri Jesuo, la leono de la reĝejo Juda, kaj la vito; kverkfolioj simbolas la senmortecon de la animo). La trio de la fenestroj memoras la Triunuon. Maldekstre, ĉe la norda flanko, rakontas la Aŭgusteno-fenestro per 27 ĉeloj la vivon de la sanktulo. Naŭ perditaj ĉeloj estis kompletigitaj per prezentoj de scenoj el la vivo de Sankta Marteno, patrono de Erfurto.
Aliaj vidindaĵojRedakti
Kontraŭe - ĉe la suda flanko de la altarejo - estas la sidniĉo (de 1310) por la monaĥoj. Maldekstre de tiu estas la tomboŝtono kun epitafo de Heinrich von Meiningen (1382) kun scenoj el Getsemano. De la sama tempo datumas la pordo ĉe la suda altareja vando. Okcidente la fenestro de 1947 (plano de Kirchberger el Weimar) montras bibliajn personojn. La novgotika ambono estas de 1854. Kromaj artaĵoj estas: malfrugotika baptujo; tomboŝtonoj de Dietrich von Brun (+ 1462) kaj Margarete Moesen (+ 1512) kiel ankaŭ la krucigobildo pentrita de la erfurta baroka pentristo Jakob Samuel Beck.
Kiel atestas ambono liberaera ĉe la norda flanko de la kirko diservoj ankaŭ okazis ekster la kirko. La plafono estas el simpla ligno.
OrgenoRedakti
La orgeno estis farita en 1938 de la firmao E. F. Walcker & Cie de Ludwigsburg. La instrumento konsistas el du partojn: la ĉefa sur la okcidenta galerio (33 registroj) kaj la alia ĉe la suda vando ĥoreja (21 registroj). Ambaŭ estas memstaraj kaj havas propran ludotablon. Ties lastpasinta renoviĝo okazis en 1999[4]. Antaŭan orgenon konstruis Johann Georg Schröter.
OdiseoRedakti
Odisea ŝipo alnavigis al la insulo de Kirko kaj kelkaj ŝipanoj eliris esplori ĝin. Ili malkovris la domon de Kirko, gardantan de ensorĉitaj leonoj kaj lupoj. La viroj aŭdis el la domo kantadon, atentigis Kirkon pri si kaj ŝi invitis ilin internen. Ĉiuj eniris, nur Eŭriloko restis ekstere, li antaŭsentis insidon. Kirko prezentis al ili prisorĉitan manĝon, ĉiun batetis per vergeto kaj tiel transformis ilin en porkojn.
Eŭriloko kuris al la ŝipo, ĉion priskribis al Odiseo. Li tuj armis sin kaj ekiris al la domo. Sur la vojo haltigis lin dio Hermeso, por averti lin kaj ke li helpu al li. Li donis al Odiseo sorĉan herbon kaj konsilis, ke li antaŭ Kirko nudigu la glavon kvazaŭ li volus mortigi ŝin. Tiel okazis kaj Kirko ektimis, ke al Odiseo ŝiaj sorĉoj ne efikas kaj promesis, ke ŝi ne malutilos al li. Odiseo devigis ŝin priĵuri tion kaj nur poste li festenis kun ŝi kaj traktis pri liberigo de siaj viroj, Kirko la sorĉon nuligis kaj ĉiuj viroj ĝojis pri tio.
Ili restis sur la insulo tutan jaron, manĝadis, trinkadis kaj ĝojis. Poste ili preparadis forveturon por plua vojaĝo. Kirko ne kontraŭis, skaj sendis Odiseon en la submondon al la profetanto Teiresio. Ĉiuj, inkluzive de Odiseo, multe timis la celon de la vojaĝo. Ili trovis lokon, kie oni eniradis en la submondon kaj vidis multajn animojn de forpasintoj, sed paroli ili povis plej frue nur kun la profetanto. Li avertis Odiseon pri insidoj de la venonta vojaĝo kaj suferoj, kiuj atendas lin post reveno al sia naskiĝinsulo, al sia edzino Penelopo kaj al la filo Telemako. Odiseo parolis kun animo de sia patrino kaj kun animoj de falintaj batalantoj en la troja milito. Post tiuj interparoloj ĉe la favora vento ili rapide revenis al la insulo de Kirko. Poste ili priparolis la pluan vojaĝon. Kirko avertis Odiseon kontraŭ kantado de Sirenoj, Skilo kaj Ĥaribdo kaj insulo, kie paŝtas sin Heliaj ŝafogregoj, kiujn ili ne povas eĉ tuŝi. Nur post tio li povas feliĉe veni hejmen. Poste ili ekveturis por la plua vojaĝo.
Post forveturo de la ekspedicio de Odiseo, Kirko naskis lian filon Telegonon. Kiam li plenkreskis eliris serĉi sian patron, venis ĝis Itako kaj tie en batalo pro malfeliĉa hazardo Odiseon mortigis kaj nur poste eksciis kiu li estis. Li forveturigis lian korpon en la insulon de Kirko kaj tie kun honoro ĝin enterigis.
IdistojRedakti
Du gespozoi eniras kirkon por salutari la pasable novan parokon, kaj por pregari lun pri favoro multe specala.
“Bon jorno, Patro Euripides!”, salutas la spozulo. “Ni deziras aranjari omnon, por ke nia kara hundo, Joan-Baptista, realigezu ica-yare luan unesman komunion.”
“Ĉu vu jokas, s-ro?”, la sacerdoto questionas astonite.
“Nula joko, Patro!”, la spozino dicas. “Ni havas nulan filion, ma ni estimas nian hundon quiel veran filieton. Lu ya esas tre benigna kaj afektoza, kaj ni certe deziras lo maximan bonon al lu; do, ni esperas ke lu povos agari kome vera Kristano.”
“Ma lo es tote ne-posibla, siori!”, la paroko serioze respondas. “Hundo esas bestio, ne persono! Hundo ne posedas animon! Konseqve, existas nula posiblajo agari tale! Hundo darfas, maxime, benedikesari!”
“Me pregas, Patro Euripides! Ni tre deziras kaj bezonas, ke nia Joan-Baptista havezu luan unesman komunion!”, la spozulo insistas.
“Tote No! Me regretas lon, siori!”, la sacerdoto klamas.
“Ve, Maria!”, la spozulo komentas kun aparanta rezigneso. “Me ne eroris, kande me dicis al vu ke, qvankam nia hundo baptesis da l' antea paroko, kaj ni donacis 30.000 Eurojn al kirko, la nova paroko ne aceptus aranjari omnon por l’unesma komunio di nia kara hundeto.”
“Pardonezu, siori, me pregas!”, Patro Euripides adjuntas dum redeskar. “Se via hundeto vere baptesis, tia-kaze, yes: lu ya darfas komuniari!”
Reflekto en artoRedakti
Figuro de la sorĉistino Kirko, konata el malnovaj mitoj pri Argentino kaj el la Odiseado de Homero estis multfoje temo por verkoj de antikvaj kaj novepokaj poetoj, dramistoj kaj vidartistoj. Pentristoj plej ofte bildigis ŝin kun Odiseo.
- bildo "Odiseo kaj Kirko" de Bartolomeo Spranger estas el la fino de la 16-a jarcento; ĝi estis el la kolektoj de imperiestro Rudolfo la 2-a en Prago transportita en Vienon, kie nun estas en Kiu,
- 15-a epizodo el "Odiseo" de Joyceo nomiĝas Kirko,
- operon Circe verkis Joseph Smith,
- melodramon Circe estas de V. J. Praupner,
- inter la plej novajn muzikajn prilaboraĵojn apartenas opero Circe de Werner Egk, kies premiero estis en la jaro 1948 en Berlino.
Gerardo-kirkoRedakti
Eble dum la legado vi ricevis la impreson ke klostra kirko estas ekde 1964 normala kirko por la Gerardo-komunumo. Kolonaj etaĝo dividas la preĝejon en mezan navon kaj du flankajn navojn. Turkonstruo malgraŭ planoj ne plu efektivigitis; ene estas baroka altaro kaj bela ambono. La orgenon faris en la 1930aj jaroj fare de la firmao Krell el Duderstadt; ĝin novbaroke ŝanĝis en la 1960aj jaroj Gerhard Kühn el Merseburg.
Preĝejo martenaRedakti
Post kiam la malnova Marteno-kirko ege damaĝitis verŝajne pro la Tridekjara milito, novkonstruaĵo de la kirko estis en 1700 laŭ iniciativo kaj financigo fare de la instruistino Anna Maria Eckardt. En 1836 estiĝis nova konstruo fare de la konstruinspektoro Engelbrecht je la nomo Sankta kruco ka en 1866 iĝis nova pligrandiĝo. En 1889, post malkonstruiĝo preĝeja, naskiĝis nova kirko en 1890. Konsekron faris en 1901 - je la honoro de la franciskanaj martiroj - Conrad Zehrt. En 1931 nove farbitis la preĝejo interne. Krom altaron ĉefan kun grupo de krucumituloj, penda altaro kun figuroj de la 14 helpantoj en mizero kaj bildoj de diversaj ordenanoj el malsamaj jarcentoj. Kirkaj vitraloj montras Sanktan Franciskon, Klaran el Asizo, imagon de Elizabeto de Hungario, de Ludoviko la 9-a (Francio) kaj de patronoj ordenaj.
KonventoRedakti
Komenciĝis la konventkonstruo en la jaro 1864-a; meto de la fundamenta ŝtono estis en la 18-a de septembro. En 1867 la monakejo transdonitis al la franciskanoj. Supre de la enirejo videblas la krucumite mortinta Jesuo el la 14-a jarcento (el Monaĥejo Zella). La konstruo faritis per hejma konka kalko. Aldona konstruo estis inter 1899 kaj 1900. Krome faritis klostra ĝardeno kaj tombejo por la mortintaj ordenanoj.
NotojRedakti
- ↑ Liberpensulo ne restas starante tie, kien la hazardo puŝas lin.
- ↑ La eksteraj fataloj interesas la homojn, la enaj fataloj interesas nur la amikon.
- ↑ En Svisio oni edukis laŭ la principo: labori, labori, labori. Vi estas homo valora nur se vi laboras. Tio estas fundamente malvera. Duonvivi, duondanci. Tio estas la ĝusta miksaĵo! Mi mem dancis kaj ludis nesufiĉe.
- ↑ Nia listano aja amiko Raoni Sousa skribas