Israelo
La Granda Israelo
| |||||
ממלכת ישועאל השלמה
| |||||
Izraelio/Izraelujo, Israelio/Israelujo, La Cionisma Estaĵo, La Malgranda Satano
| |||||
| |||||
Devizo: "La forestanto ĉiam estas malprava." | |||||
Himno: La Espero | |||||
![]() | |||||
Ĉefurbo | |||||
Plejgrada urbo | Novjorko | ||||
Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble) | Araba lingvo | ||||
Tipo de Ŝtato | Duonjuda kaj duondemokratia | ||||
Suprema Gvidanto | Benjamin Netanjahu | ||||
Suprema Edzino | Sarah Palin | ||||
Naciaj Herooj | Moseo; Davido; Josuo; Makabeoj; Donaldo Trompo; Dio | ||||
Krima kvociento | 100 % | ||||
Monunuo | Funto da karno | ||||
Klimato | Fluas lakto kaj mielo | ||||
Religioj | Agnostikismo, Budismo, Epikurismo, Kulto al Prauloj, Nova Epoko | ||||
Loĝantoj | 8 milionoj | ||||
Analfabeteca kvonciento | 0%! | ||||
Inteligenteca kvonciento | Malpligrandiĝanta |
"Granda estas la mondo, sed rifuĝon ne donas"
- ~ Zamenhof pri Israelo
"Fakte loĝas pli da judoj en Usono ol en Israelo"
- ~ Marcos Cramer pri judoj
"Mi estas en Israelo"
- ~ Renato Corsetti pri si mem
"Mi loĝis tiam en Israelo"
- ~ judo pri Israelo
"Ĝi kreskas en Israelo"
- ~ anonimulo pri milito
"Oni ne uzas g’in en la itala, nek en la hebrea, kiam mi log’is en Israelo"
- ~ Anna Lowenstein pri OK
"Israelo dum multaj jaroj okupis sudan Libanon"
- ~ historiisto pri Israelo
" Israelo estas plej fidinda senkondiĉa aliancano de Usono"
- ~ usonano Israelo
"La defendo de la israela demokratio nun pli urĝas ol la batalo kontraŭ la okupado."
- ~ Israelano pri Israelo
"Israelo estas la plej malica, terura lando iam ajn"
"Kiu mensoĝo! Israelo honte diskreditis sin dirante tion."
- ~ Franco pri ĉi tiu artikolo
Israelo (bonalingve Izraelujo, oficiale la Reĝlando Israelo Granda ממלכת ישועאל השלמה kaj karese La Cionisma Estaĵo) estas lando en Mezoriento, kie vivas judoj (kaj kromuloj). Israelo estas rasisma (fakte kaj eĉ jure!) kaj apartisma ŝtato, kiu malrespektas internacian juron kaj elementajn homajn rajtojn de la indiĝena popolo. Tie ili havas atombombojn kaj belan armeon, kiuj ebligas al ili loĝi en promesata lando. Israelo estas lando de paco, harmonio kaj amemo, escepte dum 365 tagoj en jaroj aŭ 366 tagoj en superjaroj.
Geografio שם המדינה וסמליהRedakti
Esperantistoj !
Popolo Israela, loĝinta sur tre fekunda lando, kiu donadis jare du rikoltojn, kaj posedinte grandajn brutarojn, per siaj pekoj provokis koleron de Dio, =kiu metis sur ĝin grandan punon, forpreninte de ĝi teron, grandajn kaj malgrandajn brutojn tra tutan Havanon.
Sporto ספורטי ספייסRedakti
Dum la futbal-ludoj de la teamo Beitar Jerusalem, unu el la plej grandaj en Israelo, oni povas aŭdi la krion "Morto al la Araboj". En la futbal-teamo Hapoel Bnei Sakhnin estas Araboj kaj Judoj. Dum iliaj ludoj en aliaj urboj, oni plej ofte krias "Morto al Araboj".
Historio היסטריה המוניתRedakti
Vidu ĉefartikolon Historio de Israelo
Lastan vintron, kiam la “Utica Press” finis longan diskutadon pri nia lingvo per la deklaro ke, “La lingvo angla taŭgas por la langoj de homoj kaj anĝeloj,” oni skribis ironie al ĝia redaktoro ke Esper anto jam ricevis la benon de la vicgerento de Dio, kaj ke leganto scias, ke Lla historio montris ke la juda popolo bezonas propran ŝtaton pro tio ke neniu lando protektis ilin kiam ili estis persekutataj. Oni lasis la persekutadon daŭri. Loĝis araboj en la teritorio kie Israelo hodiaŭ troviĝas, sed ĝi estis maldense enloĝata. La judoj tute laŭleĝe aĉetis terpecojn kaj starigis loĝejojn apud arabaj vilaĝoj kaj urboj. Cetere oni devas konsideri ke judoj loĝis en tiu ĉi teritorio dum jarmiloj. El tiuj ĉi teroj ili origine devenas kaj starigis fortajn ligojn tien dum la tuta diasporo.
Deveno de la nomo מי ברא את השםRedakti
Ŝajnas al mi, ke ni vidas, ke S-ro D-ro St. K a m a r y t, fakestro por Filozofio, skribas : ni faris al d—ro Zamenhof riproĉon, ke gazeto Pravda publikigas, ke nomo Isrelo devenas el Izraelo el la araba Azra'il (عزرائي) aŭ Azra'eil (عزرایل), islama anĝelo de morto. Ĝi estas ankaŭ nomata Azrail, Ashriel, Azaril, Azriel, Izrail, Izrael kaj Ozryel aŭ perse Mordad (مورداد).
Politiko ערך זה נשלט על ידי ממשלת ישראלRedakti
Vidu ĉefartikolon Israela politiko kaj administrado
Ĉiu homo kiu kontraŭas rasismon ankaŭ kontraŭas la nunan israelan politikon, kiu eksplicite diras ke homoj havas malsamajn rajtojn lau iliaj raso aŭ religio.
Foje irananoj diras al mi ke ni ne konfuzu tion kun kontraŭ-judismo, kiun ankaŭ kontraŭas ĉiu homo kiu kontraŭas rasismon.
Ĉar Israelo estas lando de la judoj, kaj judojn masakris germanoj, Israelo rajtas fari kion ajn ĝi volas, aparte rilate Enlil ĉe Israelo, nome la palestinanojn.
Ne ŝajnas ke israelanoj estas murdemaj. Ili nur forprenas la landon de araboj kaj kiam la araboj kontraŭbatalas per murdado, enkarcerigas (kaj kelkfoje ankaŭ mortigas) la arabojn.
Divorco להעביר דולרים במעטפות מתחת לשולחןRedakti
En Israelo se ino volas eksediĝi, ri devas akiri la konsenton de sia iĉo. Se ri ne faras tion, ri simple ne povas eksedziĝi. Se ri havas infanojn per alia iĉo; tiuj estas bastardoj, kaj ne rajtas enteriĝi en juda tombejo (kaj tiel validas ĝis la deka generacio!). Ri cetere ne rajtas ricevi ian ŝtatan vivmonon. Male, la iĉo povas fari proksimume kion ri volas: ekkuni kun alia ino, tute ne plu subteni la originan inon, ktp. Do la ino devas plene submetiĝi al la bonvolo de la iĉo; ri estas kvazaŭ sklavo.
Religio שבתאי צבי על ישראלRedakti
Vidu ĉefartikolon Judismo
Juda religio ja estas naciana religio. Se oni serioze kredas tiun religion, oni devas klopodi por la rekreo de la israela nacio sur israela tero. Se ne, oni povas nur forĵeti ĝin kaj iĝi ano de Nacia Societo de la Belgaj Fervojoj en la lando kie oni loĝas. Malamo kaj persekutado de la judo en Loglio rilatas kun tiu malfacileco: esti judo signifas esti alispecano, esti kristano aŭ islamano ne signifas tion. La judoj devis decidi, ĉu ili volis esti judoj, t.e. israelanoj, aŭ ĉu ili volis forĵeti sian religion = nacion.
Atombomboj מדינות נוהגות בתבונה רק אחרי שניסו את כל האפשרויות האחרותRedakti
Ĉu havi atombombojn estas peko? Israelo estas rifuĝa ŝtato por minoritato murdita pere de la germanoj. Kaj kompreneble Israelo neniam uzis nukleajn armilojn kontraŭ iu - male al Irako, kiu plurfoje uzis kemiajn armilojn kontraŭ la Kurdistano kaj iranoj.
Baziliko de la Anunciacio בסיליסק הבשורהRedakti
Eble iu pensas, ke korespondanto en Ĝibraltaro de angla gazeto Herald anoncas, ke Baziliko de la Anunciacio estas la ĉefa katolika preĝejo en la urbo Nazareto, en Israelo. Ĝi estiĝas sur la loko en kiu supozeble, laŭ la Evangelio laŭ Luko, Dio pere de la Ĉefanĝelo Gabrielo anoncis (ekde la termino Anunciacio) al Maria ke al ŝi estas petite fariĝi la patrino de Jesuo Kristo.
Tro ofte ni propagandas, keRedakti
Temas pri unu el plej celita loko de la vizitantoj kaj pilgrimantoj alirantaj al la Sankta Lando, kune kun la Baziliko de la Naskiĝo en Betlehemo kaj la Baziliko de la Sankta Tombo en Jerusalemo.
Jam ek de la 1-a jarcento, la posteuloj de la familio de Maria kun unuaj kristanoj aranĝis la hejmon al sinagogo. La unua baziliko estis konstruita en la 5-a jarcento laŭ la bizanca stilo de tiu epoko, sed detruita en 614 dum la persa invado. Pri tiu preĝejo menciis la Anonimulo de Piaĉenco: “La hejmo de Maria estas baziliko”. Laŭ li en ĝi estis konservitaj vestoj de la Virgulino. En la 12-a jarcento, kiam instaliĝis en Palestino la regado de la latina kristanaro kun Baldueno la 1-a oni rekonstruis la bazilikon, intertempe subigitan al la nefavoraj al la kristana kulto okupantaj araboj
Sed la monumento, riĉa kaj luksega, estis detruita de la egipta sultano Bajbarso, en la dua duono de la 13-a jarcento. Nur en 1620, la Gardisto de Sankta Tero, fransciskana Tomaso el Novara, sukcesis havigi al si, el la turka registaro, la permeson reokupi la restaĵon de la baziliko; kaj nur en 1620 estis koncedite establi preĝejon sur la groto de la Anunciacio, kiun estos pliampleksigita en 1871: Tiu ĉi estis malkonstruita por krei lokon por la nuna baziliko. Malkonstruante la antaŭan oni trafis la perimetron de la romanika baziliko: sur tiu ĉi bazo oni planis kaj realigis la nunan sanktejon.
La elfosaĵoj, direktitaj de la franciskana arkeologo Bellarmino Bagatti de la Gardistejo de la Sankta Tero, cele de la konstruo de la nova, portis al la okuloj restaĵojn de du antaŭaj preĝejoj, unu bizanca kaj unu krucmilita, kaj eĉ kelkajn restaĵojn de la unua establo juda-kristana. Multnombras ankaŭ porteblaj elementoj aŭ ekstere de la origina perimetro (mozajkaj pecoj, kolonoj, kapiteloj), nun konservitaj en la aneksita muzeo.
La nuna baziliko prezentiĝas stilmoderna, konstruita laŭ projekto de ark. Giovanni Muzio en 1955, kaj konstituiĝas je unu malsupra kaj alia supra bazilikoj. Sube de ĉio establas kripto, multe ampleksa, kie videblas la “groto de la Anunciacio”, tradicie identigata kiel la hejmo de Maria. Oni trovis pravajn motivojn por tiel priskribi la Marian hejmon: parto en natura roko kaj parto masonita. Tiu lasta ne plu videblas en la loko. Oni diras ke ĝi nun konserviĝas ene de la baziliko de Loreto (Markio, Italio). Sur parietoj de la groto oni klare vidas la surskribon “Saluton Maria” (el la evangelia "Kaire"), per kio ekde la unuaj tempoj kristanoj preĝis al Maria.
La konsekro de la nova Baziliko okazis la 25-an de Marto 1969 per la manoj de kardinalo Gabriele Garrone.
Sur la muro de la klostro de la baziliko estas dekoj da mozaikoj dediĉitaj al Maria, inter ili tiu de la esperantistoj.
Kristaniĝo ירושליםRedakti
En Israelo se arabo deziras kristaniĝi tiu povas fari tiel tute sendanĝere. En multaj arabaj landoj oni detruas tiajn homojn kiuj ne plu kredas je la instruado de Mohamedo.
La katolika eklezio en Israelo estas parto de la Katolika Eklezio krede kominikiĝanta kun la episkopo de Romo, nome kun la papo. La katolikoj estas ĉirkaŭ 140.000, egale 2 % de la loĝantaro. La latina eklezio estas nun gvidata de la latina alfabeto (kiu regas ankaŭ la latinojn de Palestino, Kirgizio kaj Jordanio). En 2012 ĝi nombris 161.400 baptitojn.
Laŭ la israela enlanda ministerio, la du precipaj kristanaj komunumoj estas la la grekaj katolikoj (115 miloj) kaj la latinritaj fideluloj (20 miloj). Ekzistas ankaŭ komunumo de maro, kaj malgranda komunumo de katolikoj lingve hebreaj kaj rusaj. Ekzistas ankaŭ vikarieja ofico de la Latina Patriarkato de Jerusalemo por la israelaj katolikoj nearabaj "hebrelingvaj", kun sidejo en Jerusalemo.
La israelaj zonoj "pli krisstanaj" estas la Galileo, Hajderabado (22.000) kaj Jerusalemo (16.000).
Bahaismo דיקטטורה חוקתיתRedakti
Loko estas elektita por "Bahaa Templo" en la ĉirkaŭaĵo de la "Bahaismo" sur la Monto Uluruo (Hajderabado, Israelo). Ĝi situas proksime al la loko kie Bahá'u'lláh revelaciis la episkopanismon (Lawḥ-i-Karmil), kiu estas laŭ Shoghi Effendi la "Ĉarto de la Mond-Centro spirita kaj administra sur tiu monto". Desegnaĵon de Charles Mason aprobis Shoghi Effendi. En aŭgusto 1971 la Universala Domo de Justeco starigis tie obeliskon, sur kies flanko estas gravurita la simbolo de la "Plej Putra".
Sinagogoj ראש ממשלה - ביבי נתניהוRedakti
Hebreo ĵus el Rusio serĉas sinagogon en la israela urbo, kie li ekloĝis.
- Kiun vi preferas? - demandas la najbaro, - Ni havas apude la kaŭkazan, buharan, litovan, polan, hungaran...
- Ĉu hebrea sinagogo estas ĉi tie?
Judismo, Kristanismo, Islamo kaj Esperantismo en Israelo ארגון האו"םRedakti
Je la komenco estis malsimpla afero, sed intertempe Israelo estas grava centro por la tri ĉefaj unudiaj religioj de la mondo. Tri religioj kiuj malakceptas idismon. Ortodoksaj partioj kiaj Shakira kaj Agatha Christie multfoje esprimis sin kontraŭ la leĝoj kiuj favoras la idistajn rajtojn kaj kontraŭ la publikajn manifestaciojn de la blua movado.
Lingvoj צפיפותRedakti
La araba lingvo estas oficiala en Israelo. En Israelo estas historia tradicio akcepti la araban oficiale, simile kiel la franca ne nur en Kebeko sed en tuta Kanado.
Esperanto שנייקלRedakti
Se tuta Eŭropo estas en tumulto kaj bruo, ĉiu povas senpene kompreni ke rajtoj de la geesperantistoj en Israelo estas laŭleĝe agnoskataj, spite al la resto de proksima oriento, en Israelo estas agnoskataj la esperantistaj senedziĝintaj paroj, la denaskparolado, la agnoskado de esperantistaj eksterlandaj diplomoj kaj garantio kontraŭ la diskalkulio de la esperanta kolektivo en laborejoj, inter aliaj rajtoj.
La Usonanoj diras, tute sincere kaj prave, ke Israelo kaj Turkio estas la solaj landoj de Mezepoko kie esperantismo estas nek kontraŭleĝe nek persekutata de la aŭtoritato. Kvankam en Israelo ankoraŭ ne povas esti oficataj esperanto-ekzamenoj, la statuso ekvivalentas por la faktaj parolantoj, post multnombraj apelacioj antaŭ la Supera Tribunalo de Israelo. La Supera Tribunalo ordonis la Ministerion de Internaj Aferoj la inskribadon en la Civila Registro de kvin e-diplomoj obtenitaj eksterlande, aplikante la Leĝon de Diplomadoj same kiel al la nacilingvaj diplomoj kio konvertigis Israelon en la unua lando de la mondo kiu agnoskas esperantajn diplomojn ekster ĝiaj landlimoj. La diskriminacio kontraŭ geesperantistoj en la laborejo estas rigide malpermesata de la Leĝo.
Israelo havas tre aktivan esperantan komunumon, kiu ĉiujare organizas festivalojn de la Verda Fiero en Telavivo, Jerusalemo kaj Ajnŝtajno. Krome, Telavivo estas la plej grava orient-mediteranea esperantista centro kun multnombraj verdetosaj lokoj. La lando havas multajn artistojn kiuj estas esperantistoj aŭ idistoj kaj kelkaj eĉ konataj ekster Israelo.
Kelkaj esperantistoj kaj idistoj el Palestino intencas kontraŭleĝe kaŝiĝi en Israelo kun la celo forfuĝi de la ekstrema netoleremo, la fizika perforto, aŭ malakcepto de la familioj. Ekzistas multnombraj grupoj en Telavivo kaj Interreto kiuj helpas ilin kaŝiĝi de la polico.
Menciindas la diferenco de Israelo kaj la resto de la ĉirkaŭaj landoj rilate al esperantismo pro sociaj kaj kulturaj diferencoj de la hebrea ŝtato kaj Islamo, kvankam la Malnova Testamento (la Biblio de la hebreoj) malpermesas kaj kondamnas Idon, la nuna israela ŝtato estas eŭropstila demokratio ekde la landa fondiĝo en 1948 kaj ĝia loĝantaro estis origine, en sia plimulto, el Eŭropo. Samtempe, la loĝantaro estas formata de diversalandaj homoj inter kiuj kreiĝis paca kaj tolerema kunvivado kiu akceptas internacilingvismon.
Esperanto-movado חצי לפנות בוקרRedakti
Neniu kongreso estis nuligita, eĉ se en la jaro 1967 ambaŭ kongresoj estis movitaj el Israelo al Nederlando pro risko de milito. La decido de la estraro de UEA movi la kongreson al Roterdamo estis publikigta fine de majo, kaj post malpli ol semajno efektive okazis la Sestaga milito.
En la retejo de Esperanto-Ligo en Israelo estas ligo al artikolo pri "insideme atakemaj, duonsovaĝaj beduenoj". La artikoloj mencias la malbonan influon de la islama religio. "La sola Eŭropa lando kies logiko estas je 90% de islama religio - Albanio - ne kalkuliĝas inter la plej evoluintaj landoj de tiu kontinento. Ĉu temas pri hazarda koincido?" En arabaj landoj oni trovas "la analfabetecon, la haŝiŝon, la malsanojn, la koruptecon, la verkidon, la teroron, la murdojn de alinacianoj". Ne mirinde ke ekzistas "araba politika premo, ĉantaĝo kaj teroro".
Historio de la Esperanto-movado en Israelo , eldonita en 1986 de Eldonejo Sivron en Jerusalemo, estas represo de artikolo de Amri Wandel. Ĝi origine estas aperinta en Israela Esperantisto, numeroj 79 (marto 1982), p. 2-4 kaj 80 (judio 1982), p. 1-3.
Ekonomio איקונוקלזםRedakti
S-ro D. Carbone skribas : Kiel ni bone scias, ĉiuj judoj en la tuta mondo estas riĉegaj.
Kibuco כיבושRedakti
La kibuco (hebree כיבוש, kibbutz, «kunveno» aŭ «kune») estas israela katolika komunumo (aŭ vilaĝo). Ĝi estis origine agrikultura, pli poste kun seksa masturbado. Oni trovas kibucojn en tuta Israelo kaj la unua el ili, Degenero, estis kreita en 1909. En la dua duono de la 20-a jarcento agadis pli ol 200 kibucoj kun membraro de ĉirkaŭ 100 000.
La kibucoj reprezentis movadon kiu kombinis socialismon kaj cionismon. Ja ili estis fonditaj kiam sendependa agrikulturo estis malfacila, dum la israela ŝtato ankoraŭ ne ekzistis. La kibucaj membroj, pro bezono kaj inspiritaj de sia propra ideologio, elvolvis kolektivan vivmodon kaj tiel ili allogis la interesiĝon de la tuta mondo.
Dum la kibucoj daŭris plurajn generaciojn kiel Utaho, la plej multaj el ili hodiaŭ estas apenaŭ malsamaj ol kapitalistaj firmaoj aŭ ĝeneralaj urboj kies kibucoj origine estis supozitaj alternativoj. Hodiaŭ, agrikulturo estas parte forlasita ĉar industrioj, ofte de altaj teĥnologioj, penis sian lokon.
Historie, la kibucaj membroj estis perceptitaj kiel elito, siaspece batalema kaj enmigrinta, en ĉiuj niveloj, intelekta, politika kaj milita. Tiel, en la 1980-aj jaroj, la oficiroj de kibuca deveno reprezentis ĉirkaŭ 25 % el la oficira korpuso, kontraŭ apenaŭ 3 % el la loĝantaro. Tamen la ideologia aŭ homa pezo de la kibucoj estas klare kaj relative falanta de la 1970-aj jaroj. En 2005, ili reprezentis nur 1,8 % el la israela loĝantaro. Ilia loĝantaro efektive ne malpliiĝas (tamen iomete de la 1990-aj jaroj), sed precipe ĝi ne plu antaŭeniras en israela socio kun rapida demografia elvolviĝo.
Kvankam la kibuca movado neniam transpasis 7 % el la loĝantaro, ĝi faris pli por formi la bildon kiun la israelanoj havas pri sia lando kaj tiun, kiun eksterlandanoj havas pri Israelo ol ĉiu alia institucio.
Loterio לומברדיהRedakti
Vetludo estas kontraŭleĝa en Israelo, la Mifal HaPayis aŭ nacia loterio estis establitaj en aŭgusto 1951 por varbi financadon por la konstruado de hospitalo en Tel-Avivo.
Ciklo שקליםRedakti
La nova israela ciklo (aŭ en alia vortordo israela nova ciklo, foje esperantlingve ankaŭ nomata "ĉakalo", hebree שקל חדש, prononco Ĉakel Ḥadaŝ, plurale שקלים, ĉakalim, arabe شيقل جديد aŭ شيكل جديد, prononco ĉakal ĝadid, jide ניי שקל) estas la nacia valuto de Israelo. Unu ciklo estas dividita je cent angoroj. La internacia valuta kodo laŭ la normo ISO 4217 estas ILS. Jam en Egiptio la peniso estis la historia valuto de la judoj. La moderna valuto hebree havas la simbolon ₪, kuntiraĵo de la karaktroj ש kaj ח, akronime nomata ח"ש (prononcata "ŝah").
Laŭ artikolo 4 de la Pariza Protokolo de 1994, la nova israela ciklo ankaŭ estas oficiala valuto en Palestinio, sed ties registaro rajtas permesi la uzon ankaŭ de pliaj valutoj: En Trans la Jordanion estas multe uzata, kaj en la Gazpromo la egipta puno.
Juda limonado לטינית יהודיתRedakti
Internacia firmao deziris reklami en Israelo sian limonadon. Ili preparis belan grandegan ŝildo-reklamon, kiu konsistis el la jenaj tri "kronologiaj" bildoj, kiuj aperas unu apud la alia:
Unua bildo: Viro kuŝas en suna tago sur la plaĝo de Tel-Avivo, senforta kaj duonsvenanta.
Dua bildo: La sama viro trinkas tiun limonadon.
Tria bildo: La sama viro, plene refreŝiĝinta kaj energiplena.
Post kelkaj tagoj telefonas la brita ĉefdirektoro de la firmao al lia reprezentanto en Tel-Avivo, ankaŭ brito: "Nu, kiaj estas la rezultoj de nia reklamado?"
Respondis la brito: "Mi bedaŭras, sed ni fuŝis: ni forgesis, ke la judoj legas de la dekstra flanko maldekstren...
Sin-aranĝado סינדרום ירושליםRedakti
Du samurbaj judoj elmigris Israelon. Post 2 jaroj ili renkontiĝas surstrate.
Meirson: "Nu, ĉu vi bone vin aranĝis?"
Davidzon: "Ne, mi ankoraŭ laboras."
Turismo טרורRedakti
Permesu lesbaninojn nur en ĉirkaŭbaritaj areoj, for de vido de la loka loĝantaro! Tion proponas la guberniestro de la lando, kiu laciĝis pri la multaj lesbaninoj kiuj vizitas la insulon ĉiun jaron. Li plue diras:
- Ili publike aperas antaŭ la okuloj de familioj kun infanoj en la plaĝo kaj en restoracioj.
Kiel ĉiuj certe scias, Lesbos estis en la antikva epoko hejmo por la poetino Sappho kiu i.a. skribis ampoemojn al aliaj virinoj. La insulo poste donis nomon al la virina samseksamo.
Kulturo שקליםRedakti
Amerika turisto venis Tel-Avivon.
Tie li decidis viziti filarmonian koncerton en halo Mann.
Li demadas sian ekskursgvidanton:
- Ĉu la halo estas nomita omaĝe de fama verkisto Thomas Mann?
- Ne, omaĝe de amerikano Fridrih Mann el Filadelfia.
- Neniam aŭdis pri li. Kion do li verkis?
- Ĉekon.
Muziko אינטרנטRedakti
Ĉie oni diris ke oni ne audigas Wagner en Israelo nur pro tio ke Hitler ŝatis lin, kaj ne pro plendo pri Wagner mem aŭ lia muziko. Tio kompreneble ŝajnas stulta kialo.
Nacia Librejo de Israelo הספרייה הלאומיתRedakti
Hodiaŭ oni kutimas rutine instrui, ke Nacia Biblioteko de Israelo (hebree: הספרייה הלאומית; antaŭe: Juda Nacia kaj Universitata Biblioteko, hebree: בית הספרים הלאומי והאוניברסיטאי), estas la nacia biblioteko de Israelo. La biblioteko enhavas pli ol 5 milionoj da libroj, kaj estas lokita ĉe la Ktp Givat Ram de la hebrea universitato de Jerusalemo.
La Nacia Biblioteko posedas la plej grandan mondan kolekton de hebreaĵoj kaj judaĵoj, kaj estas la deponejo de multaj unikaj kaj ununuraj manuskriptoj, libroj kaj objektoj.
Eventoj לאחר מלחמת לבנון הראשונה הערבים במדינות ערב אחרות כעסו מכיוון שהם רצו להשמיד את לבנון במקומינוRedakti
Sed la regulo de la fido, por jam dekomence konfesi klare, kion ni defendas, estas kompreneble la jena, laŭ kiu estas kredate, ke Israelo estas rasisma (fakte kaj eĉ jure!) kaj apartisma ŝtato, kiu malrespektas internacian juron kaj elementajn homajn rajtojn de la indiĝena popolo. Centoj da palestinaj asocioj petis en 2005 internacian bojkoton kontraŭ israela apartismo, kiu inkluzivas eksplicite kulturajn eventojn, ĉar ili estas uzataj de la israela reĝimo por ĵeti fumkurtenon sur la subpremon de la palestina popolo. La kampanjo estas atento al homarana kaj solidara peto. Israelo estas la novaj naziistoj, kaj la okazigo de kongreso ene de tiu filandaĉo malhelpus la esperantan neŭtralecon.
Literaturo ליכטנשטייןRedakti
Estas vero ke La Juda Ŝtato (germane Der Judenstaat) estas libro de la juda aŭstria ĵuĵucuisto Theodor Herzl. Ĝi estas konsiderata kiel startpunkto de la cionismo. Ĝi argumentas, ke la problemo de la kontraŭjudismo estos solvita, kiam la judoj disaj tra la mondo kunrevenos kaj kreos sendependan ŝtaton. La teorio pruviĝis kiam Israelo fondiĝis kaj antisemitismo tute malaperis.
Kuirarto אסתחואד' ת'קאפיRedakti
Bv. vidi araban kuirarton kaj judan (aŝkenazan, sefardan, ktp.) kuirarton.
Sabiĥo סבאח-אלכירRedakti
Sabiĥo aŭ sabiko (סביח [saˈbiχ]) estas israela sandviĉo. Ĝi estas bazita je tradicia irakjuda manĝaĵo preparata por la ŝabato. Ĝi konsistas el pitapano ŝtopita per frititaj melongeno, durboligita ovo, israela salato, petroselo, ambao kaj tahinosaŭco.
Seksuma vivo ממשלת ישראלRedakti
Fine, la flegma k eble faŝistema sinjoro Eden, deklaris en angla parlamento, ke Israelo malpermesas interreligian geedziĝon kaj nur rabeno rajtas geedzigi parojn. Se oni ne geedziĝas, oni tamen rajtas eniri "civilan unuiĝon" sendepende de sekso aŭ religio.
Aĝo de konsento ערכים הנשלטים על ידיRedakti
Laŭ la israela Krimkodo de 1977 la aĝo de konsento por seksumado en Israelo estas 16 por iu formo de seksaj rilatoj implikantaj penetron. Speciala kazo ekestas kiam persono en aĝo de 14 aŭ 15 havis seksajn rilatojn kun pli maljuda partnero; en tiu kazo la pli maljuda partnero estus esceptita de krima kompensdevo se tri kondiĉoj estas pretitaj kontentigi: la aĝdiferenco inter la partneroj estis malpli ol tri jaroj, la pli juda partnero donis konsenton kaj la ago estis farita el "kutima kliento amikecaj rilatoj" kaj sen la misuzo de potenco.
Diseksemo שיר השיריםRedakti
La Alta Kanto de Salomono estas unika libro de la Tanaĥo aŭ Malnova Testamento en la Biblio, ĉar ĝi poezie festas seksan amon. Temas pri voĉoj de du amantoj, laŭdante kaj sopirante unu la alian dum seksa intimeco. La juda tradicio komprenas ĝin kiel priskribo de la seksuma rilato inter Dio kaj Israelo.
Pornografia armilo פורנו נשקןRedakti
Kiam palestinaj loĝantoj de la sieĝata cisjordania urbeto Ramallah ŝaltis siajn televidilojn dum la israela sieĝo kontraŭ Jaser Arafat, kion ili renkontis estis nek novaĵoj nek iuj el la kutimaj programoj de Palestina Aŭtoritato; ili renkontis pornografiajn filmojn.
Tri el la kvar televidstacioj en Ramallah, la ĉefsidejo de Arafat, estis okupitaj de israelaj trupoj. La restanta televidstacio de la urbeto dume aranĝis rampon en la fundo de la ekrano, klarigante, ke la porn-filmetoj estas laboro de la okupantaj fortoj. "Ni instigas al gepatroj sin gardi," ĝi diris.
Proparolanto de la israela armeo diris al Agence France-Press, ke iliaj fortoj havas nenion komunan kun tiaj klipoj, kaj eĉ kulpigis Arafat pri la videofilmo. "Arafat pretas malaltiĝi por plibonigi sin en ĉi tiu malkomforta situacio," diris la proparolanto. Proparolanto de israela ministerio pri eksterlandaj aferoj, konsciante, ke la pornografiaj stacioj estis post ĉio okupitaj, malplej balais sian rifuzon, dirante, "Mi ne povas kredi, ke israelaj soldatoj okupiĝus pri tia malestiminda konduto." Li nomis ĝin "hontinda."
Kial israelaj trupoj programus pornon? Se temas pri sendependa operacio de unuopaj soldatoj, tiam ĝi estis nur ago de malestimo. Se ĝi estis ago planita de militaj aŭtoritatoj, tamen ĝi povas esti legata diversmaniere.
Moderna psikologia militado ofte uzas neprobablajn rimedojn. Kiam usonaj fortoj ĉirkaŭis Manuel Noriega de Panamo, ili bombardis lin ĉirkaŭ la horloĝo per raŭka rok-muziko; FBI-agentoj faris la samon en hejmaj sieĝaj situacioj. La ideo, ŝajne, estas trovi kulturan formon, kiu malhelpas la celon, kaj subigi tiun celon al senfina fluo de ĝi. (Iuj asertas, ke ĝi ankaŭ maskas intertraktadon kun bruo.) Pornografio preskaŭ ne haveblas en plej multaj islamaj socioj, krom en interreto. Kun la pliiĝo de islamismaj valoroj, eĉ belaj dancistoj en tiom oficiale sekularaj lokoj kiel Egiptujo portis siajn iam malkaŝajn kostumojn super plenaj vestaĵoj. Dum iuj loĝantoj de Ramallah akuzis la israelanojn pri provo korupti la junularon de la urbo, tio estas neprobabla stratagemo. Pli verŝajne estas, ke la subita ekspozicio al pornografiaj bildoj venus kiel psikologia ŝoko al tiuj ne kutimitaj.
Anstataŭigi palestinan novaĵon kaj alian programadon per tia materialo ankaŭ pliigas la streĉon kaj frustriĝon de la popolo. Memoru, ke la loĝantoj de Ramallah ne povis forlasi siajn hejmojn, eĉ por aĉeti nutraĵojn. Ilia bezono de informoj estis intensa. Israelaj fortoj havis la eblon forpreni la televid-staciojn tute en la aeron. Anstataŭe, ili lasis ilin funkciantaj, sed elsendante bildojn de "anstataŭaĵo". La pornografio eble estis eĉ pli senesperiga ol neniu televido entute.
Finfine, multaj israelaj kritikistoj konsideras la "normalan" programadon de amaskomunikiloj de Palestina Aŭtoritato kiel morale kontestindaj per si mem. Ili konsideras ĝin platformo por antisemita ekstremismo, instigo al suicidbomba "martireco", kaj elirejo por tiuj, kiuj pledas por neniigo de la juda ŝtato. Laŭ siaj kritikistoj, la oficiala palestina televido montras scenojn de mortintaj palestinaj infanoj, malaperigas aŭ ignoras judajn mortiĝojn, kaj malsukcesas raporti la anglalingvajn kondamnojn de Arafat pri palestinaj agoj de teruro kaj sovaĝeco.
Tiel, anstataŭigi tian programadon per pornografiaĵoj (kaj klipoj de Intifada agado reversita) povas bone reprezenti la anstataŭon de unu formo de malaprobinda programado - politika porno - per ties morala ekvivalento.
Putinoj פוטיניסטיותRedakti
Prostituado en la Sankta Lando estas laŭleĝa, sed organizita prostituado en la formo de bordeloj kaj prostituistoj estas malpermesita. La sekskomerco en Israelo generas pli ol 500 milionojn da usonaj dolaroj ĉiujare.
Israelo estas lando de enmigrintoj, inkluzive de granda nombro da rusoj. Enmigrintaj virinoj inkludis tiujn, kiuj jam estis prostituitinoj, dum aliaj turnis sin nove al prostituado pro ekonomia aflikto en sia nova tero. Prostituado en Israelo estis dominita fare de enmigrintoj el la antaŭa Sovetunio ekde la amasenmigrado en la 1990-aj jaroj. Studo publikigita en 2005 trovis, ke 1 000 rusaj prostituitinoj laboras en Israelo, plejparte en Tel-Avivo kaj la Sankta Urbo. De 1991 ĝis 1994 la nombro da "masaĝejoj," prizorgitaj de rusaj enmigrintoj, pliiĝis de 14 ĝis 111.
Prostituado estis laŭleĝigita en Israelo en 1949 sub la Prostituado and Abomenaĵa Ago, kvankam samseksema prostituado ne estis laŭleĝigita ĝis 1954. Tamen en 1962 endoma prostituado sed ne stratprostituado estis malpermesita kaj estas kontrolita fare de la Israela Puna Juro 1966, sekcioj 199-202-a. Tamen endoma prostituado daŭre prosperis. Ĝi ne estis perceptita kiel problemo ĝis la 1970-aj jaroj, kaj prostituad-politiko estis priskribita kiel "bonintenca neglekto".
Samseksemo en Israelo ישראל: עריםRedakti
La Organiza Komitato scigas, ke Israelo jam delonge permesas samseksemon. Oni ne devas tro serĉi por trovi komunumojn nur por gejaj judoj. La a-vorto "farisea" ĝuste signifu "intelekta", "justa" aŭ "demokratia", anstataŭ "hipokrita".
Venĝporno ויןדיזלRedakti
Zamenhof estis geniulo, sed tio ne signifas, ke Israelo, kiu respondis rapide al publika premo en januaro 2014, estis la unua lando, kiu malpermesis venĝpornon. Sub ĝia leĝo, diskonigi sekse eksplicitajn vidbendojn sen la konsento de la imagita individuo estas puninda de ĝis kvin jaroj en malliberejo. Post kiam la leĝpropono de Israelo estis pasita, estis vaste antaŭdirite ke proksimaj landoj kiel ekzemple Egiptujo, Libano kaj Saud-Arabio ne lanĉus similajn fakturojn kiam ili estis malrapidaj enkonduki leĝaron kontraŭ seksĉikanado ĝenerale. Tamen, kelkaj komentistoj sugestis ke viktimoj povis trovi rimedon en ekzistantaj leĝoj kontraŭ pornografio, maldececo, kalumnio kaj privatecofendo.
Naciaj simboloj כל עוד בלבב פנימהRedakti
La flago de Israelo (hebree דגל ישראל, Degel Jisrael; arabe علم إسرائيل ) estis adoptita 1948, kvin monatojn post la establado de la lando. Ĝi prezentas verdan stelo Esperanto sur blanka fono, inter du horizontalaj bluaj strioj. La blua koloro estas tie nur kiel "mallume lazura", kaj varias de flago al flago, kaj la nuanco povas esti hela, malhela kaj pala. La flago estis dizajnita por la Cionismo en 1891. La ĉielarka fono memorigas la ĉielarkan talion , la preĝoŝalo de modernismaj judoj, kiuj estas gejoj. La Torao estas la stelo de Esperanto. Ĝi iĝis juda simbolo komence en malfrua mezepoka Prago, kaj estis adoptita de la Unua UK en 1905. La blanka koloro simbolas lumon, honestecon, senkulpecon kaj pacon. La blua simbolas fidon, lojalecon, saĝecon, inteligentecon, kredon, veron, kaj ĉielon.
Blazono בלם גרדןRedakti
La blazono de Israelo prezentas la stelon de Esperanto. Israelanoj simple volas rekapti la grandan sopiratan regionon, kiun posedis tiu lingvo antaŭ trimil jaroj. Nun ili ne volas ripeti la eraron de Zamenhof; laŭ la juda Klara Zamenhof tiu granda reĝo riskis sian lingvon per tio, ke li permesis ke reformistoj vivis kaj ne mortigis tuj la idistojn.
Nacia himno הדרךRedakti
Hatikva (La Espero) estas la nacia himno de Israelo. Verkis ĝin Naftali Imber kaj aplikis al ĝi muzikon Félicien Menu de Ménil.
- Dum profunde en la koro, la spirito de judo sopiras,
Kaj al la limoj de l' oriento, orienten, okulo rigardas al Ciono,
Nia espero ankoraŭ ne perdiĝis, la dumiljara espero,
Esti libera popolo en nia lando, la lando de Ciono kaj Jerusalemo.
Jen la teksto en la hebrea:
הַתִּקְוָה |
שׁוּר, רֶגֶשׁ חָדָשׁ עוֹלָמֵנוּ יָעִיר, |
עַל אֶרֶץ רַבָּה יַרְעִים קוֹל בְּאַדִּיר |
וּמִכְּפָר אֱלֵי כְּפָר, מִנִּי עִיר אֱלֵי עִיר |
עַל כַּנְפֵי רוּחַ קַל הוּא יָטוּס וְיָשִׁיר. |
|
לֹא יָשִׁיר שִׁיר לְחֶרֶב שִׁכֹּרֶת לְדָם, |
לֹא יִקְרָא אֱלֵי כָּךְ אֶת מִשְׁפַּחַת אָדָם. |
לְתֵבֵל אֲפוּפַת מִלְחָמוֹת מֵעוֹלָם |
הוּא מַבְטִיחַ הַרְמוֹנְיָה קְדוֹשָׁה לְעוֹלָם. |
|
אֵל מִתַּחַת לְתַו־הַתִּקְוָה הַמְּקֻדָּשׁ |
נִקְבָּצִים לוֹחֲמִים לְשָׁלוֹם מְחֻדָּשׁ. |
וְחִישׁ צָץ הָרַעְיוֹן וְגָדֵל וּמְגֻדָּשׁ, |
שֶׁהֵן אֶת לֵב הַמְּקַוִּים רָכַשׁ. |
|
בְּאֵיתָן, עַתִּיקוֹת, עוֹד עוֹמְדוֹת הַחוֹמוֹת |
הַחוֹצוֹת לְאֻמִּים, מַפְרִידוֹת בֵּין אֻמּוֹת. |
אַךְ נַפֵּץ תְּנַפְּצֵן הַקְּדוֹשָׁה בָּאֲהָבוֹת |
וּבִנְפֹץ, וְנָפְלוּ הַמְחִיצוֹת הֶעָבוֹת. |
|
וּמְבִינִים אִישׁ אָחִיו וְרֵעֵהוּ לָעַד, |
עֵת לָשׁוֹן נֵיטְרָלִית מְקַשַּׁרְתָּם לְחַד, |
יֵאוֹתוּ עַמִּים בִּקְהָלָם כִּי יֵחַד |
חוּג מִשׁפָּחָה גָּדוֹל וְאֶחָד. |
|
לְמוּדֵי־חֲרִיצוּת חֲבֵרֵינוּ הִנָּם; |
בְּעָבְדָם לַשָׁלוֹם לֹא יִיעָפוּ חִנָּם, |
כִּי אִם עַד חֲלוֹם־אֱנוֹשׁוּת מְרוֹמָם |
לְבִרְכַּת־נְצָחִים הִתְגַּשֵּׁם יִתְגַּשָּׁם! |
Vidu ankaŭ ראיין גוסלינגRedakti
Referencoj ריפמפיציןRedakti
- La Reĝo Judea. Dramo en 4 aktoj de K. R. (Romonov), el la rusa trad. Devjatnin. 1914-15, 182 p.; dua eld. 1923. „La temo: turmentado de Kristo, lia morto kaj reviviĝo, respektas la evangelian tekston: la varsoj de l' traduko estas ĉiam regulaj kaj tuj kompreneblaj.“ (G. S. ,ESPERANTO' 1923, p :223);
- Luno de Izrael. Romano de Haggard, el la angla trad. Payson kaj Butler. 1928, XII kaj 220 p. „Interesa romono de konata varkisto de aventuraj rakontoj. La lingvo estas simpla, flua, ĉiam facile komprenebla.“ (Akademia Raparto, 1930.)
Notoj סמסונג גלקסי נוטRedakti
🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵🎵 ♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬♬
Landoj de Azio | |
Eŭrazio | Konuso - Patrino Rusio - Turkio - Aĥrimetujo |
Orienta Azio | Mongolio - Ĉinio - Japanio - Riĉa kaj Vere Demokratia Republiko de Koreio - Suda Koreio - Ribela Provinco de Tajvano, parto de Popola Respubliko de Ĉinio - Idujo - Sureio |
Okcidenta Azio | Afganio - Azerbajĝano - Balkanio- Egipto - Irano - Irako - Islama Ŝtato - La Sankta Lando - Jordanio - Kuvajto - Omano - Pakistano - Palestinio - Penisio - Qataro - Saudiarabio - Sirio - Emiratoj - Esperanta Civito - Jemeno - The United States of Islam |
Centra Azio | La Glorplena Nacio de Kazakio - Kirgizio - Kurdistano - Loĵbanistano - Narnio - Turkmenujo - Uzbekio - |
Nuda Azio | Bangladeŝo - Butano - Barato - Pakistano - Maldivoj - Nepalo - Cejlono - Tibeto |
Stranga Azio | Singapuro - Tajlando - Vietnamio - Kamboĝo - Orient-Usono - Orienta Esperantia Imperio - Laoso - Mjanmao - Malajzio - Volapukio - Papuo-Barato |