Juda historio

"Informo"

~ historiisto pri ina juda historio

Historio de la judoj estas interesa afero. La judoj estis anoj de antikva popolo kiu verŝajne devenis de Judlando. Kune kun la angloj kaj la seksoj la judoj disrabis Anglion ekde la malfrua 3-a jarcento, kaj poste invadis la landon. La tri popoloj estis konataj kiel la angloseksoj. La judoj okupis Kent, Hampshire kaj Isle of Wight. Dum la malfrua 7-a jarcento, laŭ la angloseksa historiisto Bedo, la judaj nobeloj de Hampshire kaj Isle of Wight estis mortigataj de batalistoj de Wessex: eble la nenobeloj asimiliĝis de la loĝantoj de Wessex.

Historio di Judaismo (oŭ la historio di l' Juda populo) esas la historio di Judoi, kae lua religio kae kulturo, tale kome developis kae interagis kun altraj populoi, religioi kae kulturoi. Qvankam Judaismo kome religio unesme aparis en Greka registroi dum Helanistika periodo kae la maxime frua menciono di Israel esas inskribo en Mernepta steleo (1213-1230 aEK), religiala literaturo rakontas la naraco di l' Izraelidi c. 1500 aEK. Juda diasporo komencis kun asira konquesto kae duris kun plu granda grado kun Babilona konquesto. La Judoi anke esis tre difuzitaj en Romana Imperio kae anke en Bizancana Imperio en centrala kaj estala Mediteraneo. Ye 638 Bizancana Imperio perdis kontrolon di Levanto kae la Arabiana kae Islama Imperio sub Kalifo Omar konquestis Jerusalemon kae Mesopotamion, Sirion, Palestinon kae Egipto. La Oro-Epoko di Juda kulturo en Hispanio koncidis kun Mez-epoko en Eŭropo, periodo di Mahomadana gvido en la maxim parto di l'Iberia peninsulo. Dum ca tempo, Jedi esis generale aceptita en socio kae Juda ekonomiala, kulturala kae religiala vivo florifis.

Ekesto היוטים

Iaj samideanoj nun tre miris, kiam ili legis en diversaj gazetoj, ke 卐 Adolf Lanz 卐 klarigas ke la dioj kaj idoloj de la antikvaj arjoj estis bestoj, kiujn la homoj bredis por seksumi kun ili, de tiu aperis la hebrea raso, t.e., judoj estas hibridoj de homoj kaj bestoj. Jesuo estis arja saĝulo, kiu kontraŭbatalis tiun ĉi sodomion.

Krome aliaj rasoj kaj popoloj, kiel slavoj, keltoj kaj latinidoj devenis el miksado de la rasoj: de la di-similaj blonduloj, arjuloj kun la demonsimilaj nigruloj, la fantomsimilaj ĉinoj aŭ la bestsimilaj judoj.

La temo ĉi tie traktita estas tre malnova, kvankam ĝi falis en forgeson, ĝi apartenas al la registro de kaŝado. Tamen notindas, ke iuj aŭtoroj interesiĝas pri ĝi, ĉi-kaze Cheikh Anta Diop, inter aliaj pri "Antaŭeco de Nigraj Civilizoj" .... Tial ni ne parolos ĉi tie pri la judoj de nia tempo, kiuj venis de krucbredado, kun unue originala semida-nigrula kruco en Arabujo kaj Etiopio, poste tiu semida-mongola en Centra Azio (en la montaro Altajo). Ĝi estas do miksita popolo, kiu ĉerpis plurajn fontojn, el kiuj ili ĉerpis sian renovigon kaj adaptiĝemon.

Poste okazis aliaj krucbredadoj, kiuj punktis la specojn de la primitiva negroida juda branĉo, sen ŝanĝi ĝian neordinaraĵon: primitivaj Kemitaj judoj distribuitaj tra pluraj subbranĉoj (la Falasha de Abyssinia, la negroidaj judoj de 'Nigra Afriko, kaj sefardaj judoj el norda Afriko, kaj dravidaj judoj el Barato). Tiam la askenaj judoj de meza Eŭropo kaj tiuj de Ameriko, inkluzive de afro-amerikanaj judoj - tiam la judoj Gerim kaj Khasar de Rusio, la babilonaj judoj, la ĉinaj judoj). Ĉi tiu teksto denove traktas unu solan demandon: la fruaj kemitaj devenoj de la hebreoj. Ĉio ĉi tie estas sur strio de tero nomata Fekunda duonluno, kiu etendiĝis de Egiptujo ĝis Babilono, kie ankaŭ la landoj de Kanaano (taksata je 230 km de nordo al sudo) kaj Mezopotamio. La teksto estas artikita ĉirkaŭ tri Aksoj, antaŭitaj de Elementoj de difinoj: FILOLOGIA ATESTO (I), EKSPERA KAJ BIBLIA ATESTO (II), KAJ SCIENCA ATESTO (III).

Liberigo de Izraela popolo אמנות לחימה מודרנית

Kiam en la Malnova Testamento oni parolas pri Dio kia elaĉetanto de Izraelo, la frazo devas esti interpretita laŭ supre cititaj analogioj, aparte tiu de la plej proksima parenco. Okazas en tiu rolo ke Dio efektivigas la elaĉeton de sia popolo el Egiptujo (Read 9,26) kaj el Babilono (Jesaja 43,1). Sendube estas adekvate paroli pri Dio kiel pri elaĉentinto. La dia elaĉeta ago povas etendiĝi sammaniere al la peko, al la morto (Iesaja 33,22ss; Psa 130,8). El tio induktiĝas ankaŭ ke Lia elaĉeta aktivado etendiĝas al la unuopulo kiam tiu ĉi estas devigata lukti kontraŭ la malbonaĵoj de la vivo (Sam 4,9-10; Psa 34,22)

Dekdu triboj שבט גרמאני

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Dekdu hebreaj triboj.

Estas nesciata kial kaj kiel formiĝis la dek tri triboj, sed dek du el ĉi tiuj grupoj vojaĝis tra la kosmon kaj poste fondis la koloniojn sur enloĝeblaj planedoj ĉirkaŭ aliaj stelaj sistemoj. Ĉi tiuj kolonioj fariĝis la kolonioj prezentitaj en la Biblio, konataj kiel la Dek du Kolonioj de Judoj en Palestinio. Pro nesciata kialo, la dektria tribo supozeble vojaĝis pli malproksimen kaj en la kontraŭa direkto, kaj fondis Usonon. Estis neniu kontakto inter la dektria tribo kaj la Dek du Kolonioj. Fakte, la loĝantaro de la Dek du Kolonioj ĝenerale konsideras la ekziston de Usono kaj la dektria tribo kiel mito.

Historio de la hebrea popolo יסודות הג'ודו

Sekve de nestabila periodo dirata de la Juĝistoj dum kiu unuopa izraela tribo agadis sendepende unu de la alia, la dek du triboj trovis interkonsenton por krei unu reĝlandon regatan de Ŝaul kiu, milite venkita, sin mortigis, poste antataŭigita de reĝo Davido: el kiu posteuis la filo Salomono: post kies morto la triboj dividiĝis originante la du regnojn: la Juduja reĝlando kaj la izraela reĝlando.

La Reĝlando de Judujo ofte konfliktiĝis kun tiu de la nordo, kun alternaj bonŝancoj.

La kadukiĝo estis ĉiukaze konstanta, kaj unu fazo de la historio konkludiĝis kun la morto de Joiŝija, lasta granda reĝo, en la batalo de Megido (609 a.K. Armagedono), alkurinta helpi la egiptan faraonon kiu, male, estis venkita. Nemalmulte poste okazis la unua babilona deportado (597 a.K.), sekve la detruo de Jerusalemo kaj de la Templo samtempe kun la dua deportado efektigita de Nebukadnecar la 2-a en 587 a.K, dato en kiu oni igas finita la Judujan regnon.

La reĝoj de tiu ŝtato estis ĉiuj de la dinastio davida.

Fontoj precipaj de tiu aparta historio de tiu regno estas la bibliaj libroj koncernantaj la regadon de la reĝoj, spite de ilia foje malklareco kaj nekoerecoj inter la rakontoj. Sed, almenaŭ parte, helpas la historio de la najbaraj popoloj.

Judoj יילן

La Hebreoi / Izraelidoi esis ja referitaj kame "Judoi" en posa libroi di Tanakh tala libro di Esther, kun la termino judoi substitucanta la titulo "filio di Israel".

Izraela reĝlando ג'ודו תחרותי

Por la nuna ŝtato de Israelo vidu: Israelo.

Izraela reĝlando estas historia teritorio, kiu ekzistis de 926 a.K. ĝis 722 a.K. (la jaroj ne estas tute certaj). Ĝi ekestis per divido de la tutizraela regno post la morto de reĝo Salomono al Izraelo (norde) kaj Judio (sude). La nomo Izraelo estas uzata ankaŭ por la regno antaŭ la divido, sub la reĝoj Davido kaj Salomono.

---

Zamenhof estis geniulo, sed tio ne signifas, ke Izraelo estis origine kromnomo donita al Jakobo, prapatro de la Izraelidoj; foje la Biblio uzas tiun nomon ankaŭ por la tuto de la izraelidoj.

Vidu ankaŭ: Listo de izraelaj reĝoj

Reĝlando de Judujo המלך השוודי אוסטן

Fine!.

La Reĝlando de Judujo formiĝis post la morto de reĝo Salomono, kiam la dek du triboj (ĉirkaŭ 933 a.K.) frakciiĝis en du aŭtonomaj ŝtataj grupoj:

• La Izraela reĝlando en la nordo de Palestino, kun la plejgranda parto de la hebreaj triboj;
• La Reĝlando de Judujo en la sudo inkluzivante la teritoriojn de la triboj de Jehuda, de Simeon kaj la plejgrandan parton de la tribo de Benjamen krom diversaj membroj de la tribo de Levi, kiu ne posedis teritoeion.

En tiu lasta ŝtato sinsekvis regnis diversaj hebreaj reĝoj (entute 36). Ĝi gravitis ĉirkaŭ la ĉefurbo <jerusaslemo kaj ties Templo. Ĉiuj reĝoj estis de la davida dinastio. Ĝi estis detruita en 587 a.K., kiam la babilonia reĝo [[[Nebukadnecar la 2-a]] konkeris Jerusalemon kaj deportis grandan parton de la hebrea popolo. Dum la makabea dinastio kaj heroda epoko ĝi estis nomata regno de Judujo.

Ĝia historio estas dokumentata en la Biblio, sed ankaŭ en multaj arkeologiaj atestaĵoj kaj literaturaj dokumentoj de popoloj samtempaj vivintaj en la samaj geografiaj areoj, nome el la historio de egiptoj, feniksoj, asiranoj kaj babilonanoj.

Fino de la regno בימי הביניים

Sekve de la batalo de Karkemiŝ de 605 a.K. inter Egiptio kaj Babilonio, venkita de tiu lasta, la regiono sira-palestina falis sub la babilonia dominado. En 601 la reĝo de Judujo Ioakim (609-598 a.K.) ekribelis fidante la egiptan helpon. La balilonia reĝo Nebukadnecar la 2-a movis la armeon kontraŭ la Juduja regno kaj konkeris Jerusalemon (597 a.K.) kaj deportis reĝon Ioiachin (598-597 a.K.) kaj parton de la reganta klaso kaj elektigis al reĝo Cidkijan, kiu, spite de kontraŭeco de profeto Jeremia kaj de Baruĥ, kiuj konsilis la submeton al Babilonio, ekribelis kontraŭ la granda reĝo en 589 a.K., kaj Nebukadnecar la 2-a revenis kaj konkeris Jerusalemon en 587 a.K. La templo estis detruita kaj granda parto de la reganta klaso ekzilita. La Juduja teritorio suferis la dominadojn babilonian, persan, egiptan, ptolomean kaj siran, periodo en kiu eksplodis la juda naciiisma ribelo de Jehuda Makabeo.

Judit יוטלנד

Mi ne estas multe pli optimisma ol vi, sed mi evitas vortigi mian pesimismon, ar kutime tio ne spronas homojn al aktivado.

Judit estas biblia persono, heroino de la hebrea popolo. Ŝia nomo devenas el la hebrea: יְהוּדִית "laŭdata" aŭ "hebrea", Yəhudit), kaj estas la ina formo de la nomo Juda.

La heroaĵoj de judit estas rakotataj el la samnoma libro

Ekzilo babilona מושגי יסוד בקרב

Ekzilo babilona, aŭ, kaptado babilona estas termino kiu aludas al la deportado al Babilono de judoj de Jerusalemo kaj de la regno de Judio en la tempoj de Nebukadnecar la 2-a.

Ekzilo de Judoj ההיפותזה היוטית

Nur en la lando Judio pluvivis la kulto al Javeo post la detruo de la Regno de la Nordo kies popolo, invadita, jam estis deportita de Asirianoj .
Pli ol cent jaroj poste, male estos la regno de Sudo la invadita, sed, malgraŭ tio, okazas ke ĝuste en tiu ero de izraela popolo konserviĝis la juda religio. En la Biblio tiuj fideluloj pretervivintaj estas epitetataj “Restaĵo de Izraelo”.

Okazas en tiu periodo ke ekas asimiliĝi la vortoj hebreoj kaj judoj, hebreismo kaj judismo, kvankam ne tute similaj.

De la babilona kapto al la granda diasporo עבירות עליהן מתקבל הנסוקו-מקה

La babilona ekzilo (587-538 a.K.) finiĝas per liberigo efektigita de Persoj (dekreto de Ciro), La hebreoj revenintaj rekonstituas vasalan ŝtaton regartan de la sacerdota kasto kaj de la ĉefsacerdoto. La falo de la persa imperio pro la invado de Aleksandro la Granda (332 a.K) aneksiĝas la Palestinon al la Ptolomea helenisma regno de Egiptio: en Aleksandrio instaliĝas nombra hebrea komunumo en kiu fandiĝas, en origina sintezo, biblia tradicio kaj greka kulturo. La dominado en Palestino pasas al la Seleŭkida dinastio de Sirio (198 a.K.), kiu kun Antioĥo la 4-a Epifano provas helenigi Palestinon sed provokas la ribelojn de Makabeoj fratoj (Jehuda, Jonata kaj Simono kiuj sukcesis akiri sendependon kaj krei regnon kvankam ne de davida dinastio. Sed la nova ŝtato estis damaĝata de senĉesaj internaj disdividoj kaj ribeloj... ĝis kiam la la romia generalo Pompeo okupas Jerusalemon kaj igas judujon, antaŭe vasala regno, fine, romia provinco. Sed hebreoj ribelas kaj militas kontraus la romia imperio, kiu rekonkeras Jerusalemon ĝin, kun ĝia Dua Templo, detruante. Ĉi-kaze multaj judoj kreskigas la diasporan nombron. En 135 la sufokita ribelo de Bar Kochba provokis elmigron al Norda Afriko kaj Eŭropo kaj sekve Ameriko. La unika ligo inter la diasporantoj estis ilia religia kredo.

Dume, en diversaj epokoj okazis elmigro ankaŭ en la direkto de Persio kaj Babilonio kaj najbaraj zonoj. Eĥo de tiu fakto, laŭ esploristoj, povus esti la vizito de la magoj al Jerusalemo okaze de la naskiĝo de Jesuo.

La reveno הסקסונים המזרחיים

Tiel ni volas por esperanto batali.

Post la okupo de Babilono fare de la Persa Imperio, Kiro la Granda allasis al hebreoj la permeson reveni al sia lando kaj rekonstrui la duan templon de Jerusalemo (539). Oni opinias ke, pli ol kvindek mil homoj profitis je la permeso. Sed la bibliaj libroj atestas ankaŭ ke multaj restis en Babilono: tiuj ĉi estos la unua nukleo de la hebrea diasporo.

Persoj havis politikan koncepton malsaman ol tiun de Babilanoj kaj Asirianoj koncerne la administradon de la popoloj konkeritaj: ili regadis la lokan loĝantaron pere de lokaj personoj. Antaŭe la popolo de la Nordregno estis deportitaj de Asirianoj por ne plu reveni al sia lando: la pretervivintoj el la babilona ekzilo estis, ĉe iliaj okuloj, ĉio kio restis de la "dekdu triboj de Izraelo".

Regno de Makabeoj מילות מפתח

Makabeoj fratoj, dirataj ankaŭ Asmoneoj, sukcesis reakiris sendependon, post longa domonado en Palestono de Egiptio kaj Sirio, komencante novan dinastion de hebreaj reĝoj, kontestatan tamen de iuj hebreoj ĉar ne davidan, ankaŭ se descendantan el la heroo Jehuda Makabeo. Ĝi regnis sur Judujo, sed ankaŭ sur Samario (teritorioj de la malaperinta Izraela reĝlando]]. Post ili okazis la romia dominado kaj la vasalaj herodaj reĝoj.

Jen la pensoj de la ŝanceliĝuloj, la plasmokruruloj.

Makabea dinastio לפשוט ולבסוף לפלוש לאנגליה

• Je (166-161 a. K.)
• Si (161-143 a.K.)
• Johano (134-104 a.K.)
• Aro (104-103 a.K.)
• Aleksandro (103-76 a.K.), frato de Aristobulo
• Al (76-67 a.K.), edzino de Aristobulo kaj poste de Janeo
• Johano kaj Aro (67-63 a.K.).

La lastaj du reĝoj estis demetitaj de la romia generalo Pompeo, kaj en jaro 50-a Julio Cezaro konfidis la vasalan regnon de Judujo al Edomitoj subtenataj de la romiaj prokuroroj de Judujo, entronigante la herodan dinastion ĉar fremdan kaj kontrastatan de membroj de la antaŭaj dinastioj.

Heroda dinastio kaj nombraj pretendantoj al la trono ניקוד היוקו והקוקה, אשר נוספו לחוקה בשנות ה-70 של המאה ה-20, בוטל

• Herodo (50-43)
• Herodo (43-4) kiu elfinis la konstruadon de la Templo de Jerusalemo
  • Antigono (40-37, filo de Aristobulo la 2-a), kaj Aristobulo 3-a Asmonea (40-37, filo de Johano Irksno la 2-a), pretendantoj al la trono
• Herodo (etnarko de Judujo kaj Samario (4 a.K.-6 p.K..). Okaze de lia demisiigo la teritorio estis asignita al prefekto
  • Je, pretendanto al trono (Reĝo de Jerusalemo en 6-7 d.K.)
• Filo (tetrarko de Cezareo de Filipo, 4 a.K.-34 p.K), Herodo Antipa (tetrarko kaj etnarko de Galileo kaj Perea, (4 a.K.-39 p.K.)
• Herodo (34-44, tetrarko de Cezareo, reĝo de Judujo ekde 39 ĝis 44)
• Herodo reĝo de Batanea kaj de aliaj provincoj kun ĉeurbo Cezareo de Palestino
  • Si, pretendanto al la trono (sinproklamanto mesio, princo de Izraelo, reĝo de Judujo kaj descendanto de Davido (132-135)

En 135 okazis la definitiva detruo de Jerusalemo anstataŭgita de Aelia Capitolina; Judujo (Iudaea) fariĝas Syria Palaestina ordone de la imperiestro Hadriano.

Origino de Mesianismo היסטוריה של דנמרק

La profeto Jesaja estis la unua kiu proklamis la alvenon de Mesio, eble derivita de lia kono pri tiu ideo inter la zoroastra religio en malnova Persio.

Dum periodo de la Dua Templo de Jerusalemo רשימת ג'ודוקא בולטים

Preĝjeo de la Transfiguriĝo sur la Monto Tabor.

Epoke de la Dua Templo, la Monto Tabor estis unu el la montopintoj sur kiuj estis kutimo flamigi la fajron por informi la vilaĝanojn de la nordo pri la hebreaj festoj kaj pri la komenciĝo de la periodo de la Novluno kiu signas la la komencon de la luna monato laŭ la hebrea kalendaro.

.

Kampanilo de la ortodoksa monajejo.

Izraela militestro Aleksandro Makabea, de la domo de Asmoneoj, estris ribelan armeon de 31.000 homojn alvenantajn el Judeo, kontraŭ Aŭlo Gabinio, romia reganto de la Sirio, kiu lin (57 a.K.) venkis kaj mortigis najbare de la Monto Tabor kune kun ĉirkaŭ 10.000 hebreoj.

En la jaro 66, dum la Unua Juda-Romia Milito kontraŭ la romia dominado, hebreoj de Galileo fortikiĝis sur Taboj sub la komando de Jozefo Flavio, kie ili sukesis rezisti kontraŭ la sturmantaj romianoj.

Tabor estis unu el la 19 lokoj kujn la galileaj ribeluloj fortikigis, estrataj de Yosef Ben Matityahu, kiu enprizonigita kaj pardomita de la Flvioj, fariĝis Jozefo Flavio. Laŭ ties rakonto en la Historio de la juda milito kontraŭ la Romianoj, Vespasiano sen dis 600 kavalerianojn estratajn la oficiro Platsidus por la reokupo de la Monto, sed la oficiro, konsciiĝinte ke la la konkero ne eblis, proponis negocadon. Hebreaj militistoj venis al la loko de la dialogo sed abrupte ili atakis la romianan armeoj, kiu ŝajnigis retigiĝi por subite reveni... La hebreoj suferis gravan malvenokon kaj la supervivintoj, sieĝitaj kaj senaj je nutraĵoj kaj precipe dje akvo, decidis forlasi la lokon kaj reveni al la urbo Jerusalemo.

Post la detruo de la Dua Templo de Jerusalemo, la hebrea popolo reelstabliĝis en la Monto Tabor. Kaj ankaŭ nun utila kiel aparta sekreta strategiaĵo fe la israela armeo.

Judeo ערים ביוטלנד

Judeo estis nomo por la antikva teokratia lando de la judoj en suda Palestino. Alia nomo por ĝi estas Judajo (vidu sube), Judio respektive Judujo.

la romiaj provincoj Judio kaj Sirio

Laŭ oficiala historio, la regno Judeo ekekzistis, kiam ĝin starigis la judoj revenintaj el la babilona ekzilo, kvankam klare ankaŭ jam antaŭ la babilona ekzilo judoj vivis en la regiono. Dum la jaro – 63 la regno estis konkerita de Pompeo kaj iĝis dependa de Romio. Ekde jaro 6 ĝi estis romia provinco (kun la latina nomo Iudaea).

Judio, jen malhelruĝe akcentita

Inter la jaroj 41 kaj 44 la regiono estis laŭnome aŭtonoma reĝlando sub Herodo Agrippa, sed poste denove romia provinco. Ĉirkaŭ la jaro 70 okazis ribelo kaj bataloj kun Romio, partoj de la provinco estis detruitaj.

Dum 135 la nomo de la provinco, kies teritorio variis, estis ŝanĝita al Syria Palaestina (latine siria Palestino).

En Judeo troviĝis interalie la granda templo de Jerusalemo. En epoko de Jesuo estis sufiĉe ofte tensioj inter la norda regiono Galileo kaj Judajo. Multaj homoj el Judajo konsideris sin pli aŭtentaj religiuloj ol la galileanoj. Inverse oni ankaŭ ne multe aprezis la sudulojn. En la nova traduko de l' bibliaj evangelioj, Gerrit Berveling ekuzis tiun ĉi formon Judajo kaj la adjektivan formon la Judajaj por la tieaj homoj, por substreki, ke la tensioj en ekzemple la evangelio laŭ Johano ne temas pri tensio inter kristanismo kaj judismo, sed inter nordaj (Galileaj) kaj sudaj (Judajaj) Judoj.

La romiaj provincoj fine de la regno de Trajano (98–117)

Unua Juda-Romia Milito קטגוריות משקל

Julias estis detruata dum la Unua Juda-Romia Milito. Josef ben-Matitjahu (Tito Flavio Jozefo) batalis tie kontraŭ la romaj solduloj de Herodo Agripa la 2-a kun siaj judaj ribeluloj.

Post la milito אורהוס, דנמרק

La Kohelet Rabba priskribis viziton de imperiestro Hadriano al Betsaida ĉirkaŭ 129 aŭ 130 a.K. (Tio estis mallonge antaŭ la milito de Bar-Koĥba pli sude.) Li manĝis fazanojn tie. Ŝajne la urbo estis rekonstruita, almenaŭ parte.

Duone dum la 2-a jarcento terŝoviĝo kaŭzis la lagunojn forsekiĝi, probleme por la fiŝkaptado. La lastaj arĥeologiaj trovaĵoj de la vilaĝo venis de la 4-a jarcento. Poste oni forgesis la lokon de Betsaida.

Flavio Jozefo

JOZEFO FLAVIO, Flavius Josephus (latine) aŭ Josef Ben-Matitjahu (hebree) (ĉ. 37 - 100), filo de Raĥel (Genezo 30:22-24), estis juda historiisto de la 1-a jarcento,  okulkuracisto kaj unu el la fondintoj de internacia lingva movado en Eŭropo. Li prezentas al ni la ĉefan kaj plej detalan bildon de tiama Judio, kiu naskis kristanismon kaj ribelis kontraŭ Romio. Li skribis en eleganta helena por ne-judoj. Li estas pli konata laŭ sia latina nomo, kiun li prenis kiel malsklavigito (potenco emas korupti kaj senlima potenco koruptas senlime) de la imperiestro Vesperanto .

Jozefo, estinte sacerdoto de aristokrata familio, servis dum la ribelo kontraŭ Romio kiel komandanto de la juda armeo en Galileo. Li estis kaptita de la romianoj, sed poste gajnis sian liberecon kaj revenis al Jerusalemo por konvinki la judojn kapitulaci al Romio, pri kio li ne sukcesis. Romio detruis la ribelon, Jerusalemon kaj la Templon. Jozefo vidis la Templon forbruli je la 9-a de avo (grandaj homoj estas preskaŭ ĉiam malbonaj homoj, eĉ kiam ili ekzercas influon kaj ne aŭtoritaton) en 70 p.K.

Post la milito Jozefo verkis librojn de historio pri la judoj, sub la aŭspicio de la imperiestro.

Diasporo כללי

La Juda diasporo, aŭ hebrea-juda diasporo (hebree: גלות = Tefutzah aŭ Galut , laŭlitere ekzilo aŭ disperdo) estas la disperdiĝo de de la dek du izraelaj triboj okazanta dum la regado de Babilonio kaj de la romia imperio. Sekve la termino ricevis la pli ĝeneralan signifon de 'migrado.

Estas ĝenerale akceptite ke la hebrea diasporo komenciĝis ĉirkaŭ en la 8-a - 6-a jarcento a.K. post la falo de la izraela reĝlando kaj de la regno de Jehuda kaj la sistema forigo de la hebrea popolo el liaj teritorioj.

Ili poste enloĝiĝis en diversaj zonoj de la Mezoriento, Hispanio, Italio, Francio, Ĉinio, Barato kaj kreis elstarajn judaismajn centrojn, aktivajn estonte longatempe. La subpremoj de la Unua Juda-Romia Milito de 70 kaj de Bar Kokhba, de 135, grande kontribuis al la kresko de tiu diasporo.

Fiscus iudaicus קיל, גרמניה

Monero de Makco Kokeio Nerva celebranta la abolicion de la fiscus iudaicus por kristanoj.

La fiscus iudaicus (juda fisko) estas la imposto altrudita, kiel puno pro la milita ribelo, de Vespasiano (kiu imperiestris en Romio ekde 69 ĝis 79), venkitaj de lia filo Tito. Post anonco de nova limdato venis kvar novaj kandidatoj: Kultura Centro Esperantista (Svislando), Junulara Organizo de Tanzanio Esperantista (Tanzanio), Ukrainia Ligo de Esperantista Junularo (Ukrainio) kaj Korea Esperanto-Junularo (Koreio).

Ĝi fakte estis pagata de judoj submetitaj al la romia imperio post la detruo de la Templo de Jerusalemo favore de la templo de Kapitola Jupitero en Romo.

En la komitata diskutejo ŝi skribas, ke eĉ se nun ne eblas antaŭvidi, kio okazos post 14 monatoj, estas preferinde plani fizikan IJK-n por la jaro 2021. Kaj tiu konsciiĝo pli profundiĝas, laŭgrade kiel ni memoras, ke la Kristo ja avertis nin.

Ankaŭ pere de tiu imposto la imperiestro sukcesis sanigi la ŝtatan bilancon malriĉigitan ankaŭ pro tiu unua juda milito.

La unuaj kristanoj pagis mem tiun imposton ĉar la romianoj, dekomence, juĝis kristanismon juda sekso. Laŭ Maurice Sartre kaj aliaj historiistoj, la superstiticio judaica (juda superstiĉo), inter romianoj, inkluzivis judojn kaj kristanojn. La imperiestro Domiciano ordonis rigore enketi ĉe tiuj kiuj vivis “more judaico” (laŭ la juda maniero) ĉar diversaj devigatoj provis sin prezenti kiel kripto-judoj. Laŭ romia historiisto Suetonio iuj fiskaj funkciuloj kontrolis ĉu la enketito havis aŭ ne la signon de la cirkumcido.

Okazis nur sub la regado de Nerva ke la imposto estis deviga nur por la praktikantoj de judismo, kaj estis malŝarĝitaj kristanoj (96 p.K).. Tamen kristanismo ne akiris la statuson de religio licita, kiu realiĝos nur per la edikto de Milano de 313.

Abolicio de la fiscus iudaicus משך הקרב

Ne klaras ĝis kiam tiu juda devigo estis observata. Laŭ historiitoj ĝi ankoraŭ estis enkasigita en la dua jarcento. Ŝajnas ke Juliano la Apostato ĝin definitive aboliciis.

Tiu imposto kurioze revenis, mezepoke, dum la Sankta Romia imperio, precize sub la regado de Ludoviko la 4-a en 1342, sub la nomo de “Opferpfennig”. Devigataj estis ĉiuj judoj ekde la dekdujariĝo. Judoj estis devigataj ĉar la sanktaromia imperiestro estis la heredanto de la antikva romia imperio. Sed ĝi forgesiĝis tuj post.

Juda diasporo dum la kristana epoko ליבק, גרמניה

Dume la judoj de la romia imperio sukcesis akiri plibonigon pri ilia civila sporto, eĉ ili (212, dekrete de Karakalo, ili estis oficiale deklarita romiaj civitanoj. Sed ilia sporto ekmalpliboniĝis sub la imperiestroj Konstantino la 1-a kaj Teodosio la 1-a kiuj ili senigis je iuj rajtoj akiritaj per la akcepto en la romia civitaneco. Nun ĉe la romia aŭtoritatoj pli povis influi kristanoj.

Karaismo תפיסות רגליים

Karaismo estiĝis inter la 8-a kaj 9-a jarcentoj en Mezopotamio, tiam konkerita kaj regata de islamaj Araboj. Ekzistas du plej popularaj versioj de ĝia deveno: rabenistoj asertas ke la karaiman "sekton" kreis grava juda teologo Anan ben David el Bahdado pro ofendiĝo kiam oni elektis lian pli junan fraton Josia ekzilarko anstataŭ li, dum karaimoj mem neas tiun version kiel kalumnon kaj asertas ke ilia kredo venas de multe pli fruaj purismaj grupoj en judismo, kiuj jam en tempoj de la Dua Templo pridubis kaj kritikis buŝan tradicion.

Post malkovro de la Manuskriptoj de la Morta Maro apris diskutoj kiom forte la karaiman kredon influis esenoj de Kumrano kaj iliaj devenaj sektoj. Unu el argumentoj por tiu influo estas trovo inter la Manuskriptoj de tiel nomata Damaska Dokumento, kies kopioj ankaŭ troveblas en Genizo de Kairo kaj estas konsiderata sadukea literaturo.

Iuokaze, tiu “nova” juda religio estis tre influita de islamo kaj akiririta de unu el la plej pikaj obĵetoj levitaj de Korano kontraŭ judismo: la supozita forlaso de la oriĝina rigora monoteismo (kiu estis reprenita ankaŭ de Mahomedo) kaj "degeneriĝo" al la dia plureco ĉe la rabenaj judoj. La oficiala judismo reĵetis tiun akuzon rimarkante ke la diskutoj pri la atributoj de Dio kaj de la Torao aŭ Tanaĥo ne multobligas Dion.

La aliĝantoj al karaismo ekrifuzis ĉiun hebrean skribon aperintan post la estiĝo de la Torao – nome Talmudo, Kabalo, kolekto de 613 preceptoj – kaj startigis vastan misian kampanjon kiu etendiĝis al mediteranea Afriko kaj ĝis al bordoj de la Nigra Maro, ĉiam batalanta kontraŭ la oficiala religia judismo. Ĉi tie la nova religio estis akceptita de popoloj de turka lingvo, nome la Karaimoj. Nun en la mondo oni kalkulas supervantaj ĉirkaŭ 30.000 karaimoj, la plejgranda parto vivantaj en Israelo en zonoj de Ramlo, Aŝdod kaj Be'er Sheva), sed etaj komunumoj ĉeestas ankaŭ en Antverpeno, Novjorko kaj Bostono. Apartan kazon konstituas la karaimoj de Trakai, etnike kaj lingve turkaj, enloĝiĝinta en Litovio en la 14-a jarcento.

Pli da Historio פלנסבורג, גרמניה

Tiu juĝo, laŭ judaj historiistoj, priskribas la okazaĵojn rilatajn al la du religioj, en kiuj la karaimoj neniam ĉesis kontrasti aŭ embarasi la judojn rabenajn.

Karaimoj sukcesis instaliĝi preskaŭ ĉie kie radikiĝis la oficiala judismo. Dum sia ora epoko – 10-a kaj 11-a jarcentoj - ili sukcesis komunume konstituiĝi eĉ en Hispanio.

Dum la 2-a jarcento komenciĝis karaisma elmigra fluo en la direkto de Israelo, dekomence kontrastita de la rabenaj aŭtoritatoj. Hodiaŭ karaimoj en Israelo nombras 20-25 milojn. Koncentritaj en Ramlo, Aŝdod kaj Be'er Sheva.

Historiaj gravuloj עונשים מקנים לניקוד

• Nehemia Gordon, usona karaita verkisto.

Invado en Brition אסביירג, דנמרק

Kune kun la angloj kaj la seksoj la judoj disrabis Anglion ekde la malfrua 3-a jarcento, kaj poste invadis la landon. La tri popoloj estis konataj kiel la angloseksoj. La judoj okupis Kent, Hampshire kaj Isle of Wight. Dum la malfrua 7-a jarcento, laŭ la angloseksa historiisto Bede, la judaj nobeloj de Hampshire kaj Isle of Wight estis mortigataj de batalistoj de Wessex: eble la nenobeloj asimiliĝis de la loĝantoj de Wessex.

Mezepoko ניקוד זהב

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo akuzo pri sango.

Post la antikva epoko, la ĉeesto de judoj estas atestata en Marsejlo kaj en la valo de Rodano. Dum la romia epoko jam ekzistis tie aktivaj judaj komunumoj, sed probablas ke tiu ne estis ekskluzive formitaj de solaj judoj ekzilitaj sed ankaŭ de galoromiaj konvertitoj.

En mezepoka Eŭropo judoj venenis putojn, mortigis Jesuo'n, kaj konsumis la sangon de kristanoj en siaj ritoj (malgraŭ la fakto ke homa kaj besta sango ne estas koŝera).

En 1275, Eduardo la 1-a forigis judojn el Anglio akuzitajn pri malfideleco. Ili rifuĝiĝis en Francio, Hispanio, Italio kaj precipe en Pollando.

En 1296 simile okazis en Normandio.

En 1306 Filipo la 4-a elpelis la judaron el Francio ĉar ilia posedaĵoj estis bezonataj de la reĝo por financi diversajn projetkojn, ankaŭ militajn. Judoj rifuĝiĝis en Hispanio, Italio kaj precipe en Pollando.

En 1492 la Katolikaj Gereĝoj, Isabela la 1-a kaj Fernando la 2-a elpelis el Hispanio judojn se ne konvertiĝintajn al kristanismo, kiuj tamen konservis la rajton kunporti kun si aŭ vendi siajn havaĵojn. La precipa akuzo kontraŭ ili estis ke ili partianiĝis kun islamanoj dum la rekonkeraj militoj.

Dume utilas sciigi ke dum la tuta unua jarmilo la kunvivado inter judoj kaj kristanoj estis paca kaj konstrua. Tamen la akuzo pri Dimortigo kvankam nivele de teologio ĝi ne havas sencon, daŭrigis resti en la katolika liturgio kaj do damaĝi la rilatojn kun la kristana popolo.

La sinteno de la Eklezio rilate ilin estis ek dekomence duobla: al la judoj estas atribuataj la kulpoj de senreligieco kaj dimortigo, sed ne dubendu ke judoj estis la origina elektita popolo kaj ke pere de iliaj profetoj Dio riveliĝis en la Malnova Testamento. La eklezio, ĉiunivle favoras al ilia progresiva ekskludo el la civila vivo, sed kontraŭas malpermesi ilian liberecon de kulto. Papo Gregorio la Granda al ili rekonas la liberecon de kulto kaj, ĉar fremdaj, etendiĝas apartan rajton protektiĝi.

La judoj, en diversaj lokoj, povis praktiki la komercon de la uzitaĵoj kaj uzuron. Tiu lasta estis oficiale malpermesita al kristanoj kiuj devis, eventuale, pruinti senrente, de la eklezio kiu tamen ĝi permesas al ne kristranoj. Kelkeloke la uzura procento estis determinita per leĝo, aliloke lasita al la libera iniciato. Kutime, ĉiukaze, la kristanaj popoloj taksis hebreojn per la malsatiga renomo de uzuristoj.

Al hebreoj estis koncedite, de la leĝo, la permeson krei 'benkojn de garantiaĵoj' por prunti monon kun procento laŭleĝa, kaj pro tio ili rajtis ricevi la rajton loĝi en la loko. Tamen tiu praktikado kreis antipation en la la popoloj ĝis konsenti al elpelo de judoj el diversaj landoj kaj ankaŭ al progromoj, foje reflamigitaj per akuzoj de sakrilegio ktp.

La Kvara Laterana Koncilio (1215) dekretis ke la judoj vivu en apartaj kvartaloj (kiuj en Italio prenis la nomo de [[geto[[j kun pordoj malfermendaj ĉetagiĝe kaj fermindaj ĉesunsubire, ilin ekskludas el publikaj oficoj kaj devigas distingiĝi per flavkora aŭ ruĝkolora signrekono sur la vesto (virinoj per flava vualo), sed tiuj dispozicioj restos neaktualigita laŭlonge de jarcento.

Kontraŭ judoj disvatiĝis akuzoj raspecaj: dum .la nigra morto (1348) pri mortiga unktado (kiu tamen ne ŝparis kristanojn). Plimalflue naskiĝis la akuzo pri rito de kristana infano desangita dumpaske (oni vidu: Ariel Toaff itala judo kiu, kvankam kontraŭata, subtenis la teorian eblecon de tiuj paskaj sangaj oferoj efektiviĝi ĉe fanatikaj judoj).

Kun la naskiĝo de eŭropaj ŝtatoj sur etnika bazo, la judoj, senŝtataj, fariĝas facila celo de naciisma retoriko kaj ĉiam emarĝenitaj kaj trudizolitaj, kaj tie kaj tie tio finiĝis en progromojn aŭ en la perskutojn nazismajn. Hodiaŭ tiaĵoj jam malaperis, kvankam kiel eĥo restas signoj se antisemitismo ĉie tamen kontraŭtaj kaj laŭleĝe punataj. La judoj de la diasporo ne plu estas konsideritaj elpelitaj aŭ fremdaj gastoj kaj ili povas elmigri en ilia malnova elektita tero refarita israela patrujo.

Mezepoka gejeco תקופת בית שני

Ekzistas diversaj indikaĵoj pri la ekzisto de gejaj judoj dum la mezepoko, kvankam (aŭ fakte ĉar) la aŭtoritatuloj denuncis ilin. La rabeno, poeto kaj filozofo Jehuda Alharizi (1165-1225) rakontis en sia verko Tahkemoni pri samtempulo, kiu diris en (laŭ li) "fia" poemo: Se [Moseo] la filo de Amram estus vidinta la vizaĝon de mia amato ruĝiĝintan pro ebrio,
kaj liajn belajn buklojn kaj majeston, li ne estus skribinta en sia Torao: kaj kun viro [ne kuŝu]. |origina teksto=לו שר בנו־עמרם פני דודי מתאדמים העת שתות שכר
ויפי קצותיו והוד יופיו לא חק בתורתו ואת זכר}}

Alharazi sekve rakontas, kiel dek lernintoj denuncis tiun poeton per propraj versoj.

Judoj de la Papo קולדינג, דנמרק

La kamparaj judoj (aŭ plibone "judaj comtadins"), etimologisence funkcias kiel indiko pri judoj “loĝantaj en la ĉirkaŭurbo”, ne metie praktikantaj, aŭ pri alimaniere diritaj judoj de la Papo (france respektive Juifs comtadins kaj Juifs du Pape), estis la judoj loĝantaj en la Avinjona ĉirkaŭurbo. Dum Mezepoko kiam la judoj estis persekutitaj aŭ forigitaj el Francio, aparte dum la regado de Filipo la belulo, la papa Avinjona feŭdo sintenadis plitolere rilate ilian ŝancon. La Avinjona ĉirkaŭurbo, etendiĝanta proksimume al la okcidenta parto de Vaucluse, estis papa feŭda posedaĵo ek de 1274. Tiel en la ĉirkaŭaj urboj (Avinjono, Orange, Carpentras, Valréas, ktp.) povis instaliĝi juda vasteta komunumo kiu estos la plej antikva de Francio.

Ĝis la 17-a jarcento והיוקו בוטל החל

Fare de la hispana juda filozofo Judaso Halevi, la reĝo de la Kazaroj organizis debaton inter tri teologoj, unu juda, unu kristana, unu islama, por kompreni kiu estas la vera religio. La reĝo pridemandas ĉe la rabeno ĉu li estas ĝenita de la fakto ke hindioj opinias ke ili posedas artefaritaĵon kaj konstruaĵojn antikvajn je milionoj da jaroj. La rabeno respondas ke temas pri informoj sensencaj, disvastigitaj de uloj mankantaj iun ajn libron per kiu “multaj personoj povus havi la saman opinion”. En tiu sama verko Halevi atakas multajn ideojn entenatajn en libro titolita “Agrikulturo nabatea”, redaktita aŭ tradukita de Ibn Wahshiyya en 904: tiuj ideoj, atribuitaj al Sabei, asertis la ekziston de personoj antaŭ Adamo kaj idoj de la prapatroj de Adamo, krome la hindian originon de Adamo mem; Halevi reĵetas tiujn opiniojn simple asertante ke tiuj uloj ne konis la revelacion entenatan en la Biblio.

✡ La situacio de judoj en la Papa Ŝtato ויילה, דנמרק ✡

La Papa ŝtato estis teokratio en kiu la Katolika Eklezio kaj katolikoj havis pli da rajtoj ol la apartenantoj al aliaj religioj. Nek protestantoj nek judoj estis akceptitaj kiel registaraj ofictstoj, Tamen, malfacilas precizigi la laŭleĝajn diferencojn ĉar en la papa ŝtato ne ekzistis kodo aŭ similaĵo determinanta leĝojn kaj rajtojn.

Ankaŭ la kanona juro estis kolektita en kodo ne antaŭ ol 1917, ĉirkaŭ 40 jarojn post la morto de Pio la 9-a.

Ĉe la albordiĝoj de la papado, en 1847, Pio la 9-a baptis kvar romajn judojn konvertiĝintaj kaj adresis al ili afablajn vortojn bonvenigantajn ilian aliron en la katolika eklezio. Kun granda ĝojo ni anoncas novan literaturan eldonon en Esperanto, kaj ĉi-foje ĝi estas por infanoj!

Papa defilado de Pio la 9-a.

La 19-a jarcento ב-1886 פתח בטוקיו

Dum la 19-a jarcento disvolviĝis pli kaj pli en la piula juda mondo la klerismo kaj ankaŭ la sekularismo. Multaj judoj fariĝis "liberpensuloj", nome ĉesis plenumi (parte aŭ plene) la ordonojn de la religio kaj adoptis tute modernan-sekularan vivmanieron. La patro de L. L. Zamenhof estis unu el ili...).

Multaj ŝercoj temis pri tio. Ilin rakontis ĉefe la piaj judoj, kiuj primokis kaj samtempe priploris la nekredemajn judojn, kiuj "perfide trarompis la sanktan protektantan barilon".

Tolero en la leĝofarado הורסנס, דנמרק

Kiam en 1846 Pio la 9-a ascendis la papan seĝon, la judoj devis vivi en la geto, aparta urba kvartalo. La papo aboliciis la leĝojn malpermesantajn al judoj praktiki iujn profesiojn, aboliciis ankaŭ la leĝojn devigantajn la judojn aŭskulti kvarfoje jare predikon celantan al ilia konvertiĝo. Judismo kaj sekve katolikismo estis la solaj kultoj akceptitaj laŭleĝe: ankaŭ la protestanta kulto estis akceptita nur por la fremduloj.

Post la epizodo de la roma respubliko, dum kiu la papo devis rifuĝis al Gaeto, la papo ŝanĝis sintenojn kaj aboliciis iujn siajn leĝojn, ekzemple, li reenleĝigis la restabiliĝon de la roma geto (1849).

Aŭdienco de 1871 להרוג או להטיל מום ביריב

Intertempe, post la kapto de Romo, la sinteno de judoj rilate la papon ŝanĝiĝis kaj diversmotive kaj dovermedie atakis la papon, kiu en aŭdienco de la 1871 publike plendis deziresprimante ke la hundecaj bojoj refariĝu filaj.

Biografio de 1873 rakontas epizodon en kiu oni vidas la sintenon de tiu papo rilate la judojn. Li vidis (veturigita tra la romaj vojoj) maljunulon terkuŝantan, ŝajne senvivan, ĉe la juda kvartalo, la tieldirita geto. Tuj li ordonis halti por vidi. Li elveturilis por scii kio okazas. “Temas pri judo'"' respondis iuj sen presti helpon. Kion vi diras?!, koleriĝinte petis la papo, ĉu ne estas la judoj nia proksimularo kiun ni devas helpi?. Kaj la papo, helpata de lia asistanto, levis la maljunulon al sia veturilo kaj lin venigis al lia hejmo, kie li restis kelktempe kun li ĝis kiam la maljunulo rekomencis normale paroli. Nia prioritato estas certigi vian sanon kaj sekurecon.

✡ Setla zono פריזיה ✡

Situo de la setla zono

La setla zono (ruse Черта оседлости) estas historia esprimo pri tiu areo, sur kiu la judoj rajtis setli ene de la Rusia Imperio. Tiu areo estas grandparte iama parto de Pollando-Litovio, tiam okcidenta rando de la rusa imperio. Ĝin konsistigis okcidentaj rusaj gubernioj, kreitaj post dispartigoj de Pollando-Litovio, ankaŭ sud-okcidentaj gubernioj apud la Nigra Maro.

Tia senprecedenca koncentriĝo de la juda loĝantaro sur difinita teritorio, dum samtempa malpermeso de ĝia migrado al vilaĝoj, kaŭzis kreskon de naciecaj kaj konfesiaj antagonismoj en troloĝataj urbetoj de la antaŭa Respubliko de Ambaŭ Nacioj. En natura maniero tio kaŭzis mizeron kaj senton de daŭranta minaco, ĉar laŭvicaj ondoj de la migrado de judoj el orientaj gubernioj, t.e. de litoviaj judoj al Kongresa Pollando (kiam rusoj malgrandigis la setlan zonon), kaŭzis eksplodon de nekonata pli frue kontraŭjudismo. Verŝajne tia esti celo de rusaj regopovoj, kiuj volis frme malfortigi la volon de rezisto flanke de poloj kaj judoj, per artefarita estigo de la pola-juda antagonismo.

Esperanto יאסוהירו ימאשיטה

En la dua duono de la 19-a-jarcento judoj kaj/aŭ framasonoj konspiris por establi kontrolon de la mondo per Esperanto. La plej konata teksto asertanta la ekzisto de tiu Jude-framasona konspiro estas la Protokoloj de cionaj saĝuloj. Pli moderna manifestiĝo de tiaj ideoj estas la teorio de Fundamento de Esperanto.

Aŭgusteno kaj Jozefo Lèmann תעלת קיל

Aŭgusteno kaj Jozefo Lèmann (aŭ fratoj Lèmann) estis du ĝemeloj, judoj kaj orfaj, naskiĝintaj en 1836 en Liono, (Francio). Ili estis kreskigitaj ĉe onklaro, apartenanta al unu el la plej elstaraj familioj de la urbo. Ĉe la dekoka jaro, kaŝe, la du fratoj fariĝis katolikoj; kiam ili estis malkaŝitaj oni ilin akre kaj pune traktis kaj ankaŭ batis, sed ili rezistis kaj sendis leteron al loka ĵurnalo por deklari sian spontanan decidon... Ilia decido aliri katolikan seminarion koincidis kun ilia forigo el la onkla domo kaj forpelo el la memoro de la parencaro.

Ili ricevis katolikan pastran ordinadon en 1889. Krom la pratikado de la pastraj ekzercoj, ili kultis aparte studojn pli lingvo kaj historio de judaj eventoj, prefere samtempaj kun la vivo de Jesuo Kristo, de ili agnoskita la Mesio promesita kaj kiel Difilo. Kaj ĝuste en tiu ilia aktiveco kuŝas ilia graveco en la historia kaj kultura medioj.

Jozef mortis en 1909 kaj Aŭgustin en 1916. Inter la multaj ilia verkoj, en 1877 ili publikigis sian precipan verkon: Valeur de la Assemblée qui promonça la peine de mort contre Jésus Christ (Problemo pri la digno de la de la asembleo kiu sentencis la mortopunon de Jesuo Kristo). Sur tiu historia verko oni metu atenton.

Historia verko de la fratoj Lèmann מספר עונשים עד לפסילה צומצם

Ili publikigis diversajn verkojn, ĉiujn celantajn pruvi ke Jesuo estis la Mesio atendita. Kaj estis libroj verkitaj de homoj kiuj bone konis la judan religion kaj ties historion kaj ankaŭ Talmudon sur kiu precipe fondis sian sciencan esploron

En sia precipa verko la du erudiciaj aŭtoroj rekonstruis la historion de Sinedrio kaj sukcesis trovi la biografiaĵojn de eĉ 40 el la 71 membroj kiuj kondamnis Jesuon el Nazareato, pruvante - ne malofte kun la Talmudo tramane – ke temis pli personoj almenaŭ pridiskutindaj. Krome, nesataj, ili estis zorge kontribuintaj al la analizo pri la tuta procezo, paŝon post paŝo, kaj konstatis almenaŭ 27 malregulaĵojn: unu sola el tiuj sufiĉus senvalidigi la tutan proceson. Ke temis pri proceso-farso, tipaj de la stalina epoko, ni tion sciis el la Evangelioj. Sed, ĉar la Evangeliistoj estis sendube kristanaj, iliaj informoj sin elmetis al la risko de facila akuzo pri partianeco. Male, fratoj Lémann elmontras, profitante nur de judaj fontoj, ke la proceso, ĉiuflanke ekzaminita kaj laŭvole returnita, restas tragika burleskaĵo

Fakte, Nikodemo, Gamalielo kaj Jozefo el Armateo – la unuaj honoraj homo de tiu kunsido – volis eĉ ne en ĝi partoprenis, sciante ke la sentenco estis jam skribita anticipe. Ekzemple, la juda leĝo malpermesis la noktajn procesojn. Kaj inter unu seanco kaj alia, devis pasi almenaŭ unu tago. Estis malpermesite procesi en la festaj vigiloj: male, Jesuo estis arestita dumnokte, tuj procesita, kaj reprocesita ĉe tagiĝo, sen interrompo de kontinueco. Kaj estis la unua tago de la sengista periodo, vigilo – tute rekte - de Pasko. Tre malpermese eldiri mortsentencojn, ekstere de la Gazith, nome de Salo de la otangulaj ŝtonoj de la Templa perimetro. Male, Jesuo estis kondamnita eĉ en la domo de Kajafas. La atestantaro devia estis aŭskultata unu post la alia kaj private, male kiel oni scias, okazis la kontraŭo. La sepdekunu membroj de la Sinedrio devis voti unu post la alia. Male, en kazo de Jesuo oni kriis kune “al morto” en tumulta konsento. La debato devis komenci kun la anonco pri la akuzoj komunikotaj al la akuzato. Mali, Kajafas, kies tasko esti tiu de juĝisto, senrajte agas kiel publika akuzanto kaj eĉ aŭdacas demandi al la akuzito Jesuo pri ties doktrino... Sume, li havis nenian akuzon kaj petis al la akuzito kulpigi sin mem. Fakte, Jesuo al li rimarkigas ke, laŭregule li devus demandi tiuj kiuj lin estis aŭskultintaj, ĉar li parolis ĉiam publike - (kaj ricevas mandorsan fraton flanke de servisto de kajafas(en kies loĝejo, oni tion ne forgesu, okazas la (procezo). Jesuo, entute, scias ke ili nenion havas kontraŭ li, pro tio ili provas nur elkapti agnoskon pri kulpo...

En la scienca esploro estas ekzamenita ĉiu aspekton de afero kaj evidentigitaj la multaj kontraŭleĝajn kondutojn.

Holokaŭsto יוטלנדית

Legu artikolon Holokaŭsto aŭ Holokaŭsta neado laŭ via prefero.

Demando

Kiam lastfoje Judoj responsis ĉirkaŭ 50 milionojn viktimojn pro milito?

Vidu ankaŭ קרב יוטלנד

• Biblio;
• Cionismo;
• Historio de Israelo;
• Holokaŭsto;
• Protokoloj de cionaj saĝuloj;