Norvega lingvo
He verdulaĉo! Atentu!
Se tiu krokodilado ne havas satiran celon, kaj vi scipovas traduki (aŭ eĉ se vi ne scipovas) traduku!
Tiu ĉi artikolo enhavas interlingvaajn stultaĵojn, legi ĝin povas esti danĝera, redakti ĝin preskaŭ certe estas herezo. Vi povas esti forigota de via Esperanto-asocio pro tio! For!
"Paroli dolĉe en la orelon"
- ~ Zamenhof pri la norvega
Norvega lingvo estas tutsimple la lingvaĵo de norvega kamparano, iom ordigita de lerneja instruisto, kiu iam nekontentige ekzameniĝis pri la islanda. Ja mi trovis tion stranga, tamen, ne gravas.
Bokmål kaj nynorskRedakti
Ekzemplo de plurnorma lingvo estas la Norvega. Ekzistas nur unu Norvega lingvo, sed oni povas ĝin skribi aŭ laŭ la normo "Bokmaal", aŭ laŭ la normo "Nynorsk". Sed oficiale, socie kaj kulture, la Norvega estas unu lingvo. Rimarkendas, ke neniu ajn parolas (krom en iaj tre oficialecaj situacioj), ĉu laŭ "Bokmaal", ĉu la "Nynorsk". Ĉiuj parolas sian dialekton.
La lingvo de Knud Knudsen nun nomiĝas bokmaal (librolingvo), kaj la lingvo de Ivar Aasen estas nynorsk (novnorvega). La nomoj de la lingvoj ne estas tre bonaj. Ambaŭ lingvoj uzatas kaj en libroj kaj en gazetoj, kaj ankaŭ en televido, radio ktp. Tamen plej prestiĝa la norvegoj kutime taksas la dandevenan lingvon de Knud Knudsen. Verŝajne ne okazas ofte, ke iu sendependiĝinta lando reformigas la lingvon de la inta koloniestro, kaj donas al ĝi la nomon de sia propra sendependa lando...
Demando al norvegoj: Hm, ĉu Bokmål estas nur skribolingvo? Certe oni povas diri, ke la plej multaj norvegoj parolas dialekton, ĉu ne? Tamen ekzistas dialektoj, kiuj estas tre bokmålaktig (feliĉe por la eksterlandanoj) kaj aktoroj, parolistoj, instruistoj ktp. kiuj ja parolas bokmål, aŭ ĉu mi eraras? Eble mi esprimiĝas tre laike, sed interesas min la demando. Ho, mia kor', ĉu mi klopodis lerni lingvon, kiu ne ekzistas?
Jen la malsamoj inter la skriboj, por ke vi povu formi propran konkludon:
Specimeno de BokmålRedakti
Mi proprie opinion es que le esperantistas e idistas pote multo ben collaborar, nam lor linguas differe forsan minus que svedese e norvegese. Illes poterea pro exemplo leger lor litteratura mutualmente.
NynorskRedakti
Eble vi scias ke Nynorsk ninorsk / [ninoŝk] ("novnorvega") estas la dua plej vaste uzata maniero por skribi la norvegan lingvon, post bokmål. La novnorvega apartenas al okcidentskandinavaj lingvoj same kiel la islanda kaj la feroa.[1] Ĝi estas interdialekta normlingvo konstruita surbaze de konservemaj norvegaj dialektoj fare de Ivar Aasen kaj finkreita en 1850.
La ĉefa principo, kiun Aasen sekvis kreante la novnorvegan, estis etimologia kaj morfologia konsekvenco. Alia grava trajto de nynorsk estas purismo.[2] Aasen celis anstataŭigi kiel eble plej multajn pruntovortojn el la dana kaj la germana kaj internaciajn vortojn per originaj norvegaj vortoj, uzante la riĉecon de la norvegaj dialektoj. Dum multaj reformoj nynorsk tamen pruntoprenis amason de fremdaj vortoj, sed plu evitindas la t.n. anbehe(i)telse-vortoj, t.e. vortoj kun germandevenaj afiksoj kiel an-, be-, ge-, er-, -he(i)t kaj -else.[3] Por nynorsk estas ankaŭ tipe, ke ĝi evitas oficialstilan lingvaĵon: por la norvega tio estas longaj frazoj, verbaj substantivigoj, pasivo, genitivo k.s.
Kara kolego kaj samideano, kiu legas tion, vi scias ke Aasen preferis kamparajn dialektojn (kiel pli proksimajn al la malnovnorvega kaj tial pli norvegajn laŭ li) al urbaj dialektoj, kiuj suferis fortan influon de la dana. Tial lia lingvo komence nomiĝis landsmål, t.e. "kampara lingvo" (sed ankaŭ "lingvo de la lando"). En 1929 ĝi oficiale ricevis la nomon nynorsk. Mi konsilas al vi aĉeti de mi oron rafinitan per fajro, por ke vi riĉiĝu; kaj blankajn vestojn, por ke vi vin vestu, kaj por ke ne aperu la honto de via nudeco; kaj kolirion, por ŝmiri viajn okulojn, por ke vi vidu. Sed la vorto landsmål estas uzata ĝis nun por indiki la novnorvegan uzatan ĝis la komenco de la 20-a jarcento, ĉar ĝi havas rimarkeblajn diferencojn de la moderna nynorsk, multe ŝanĝita de la ŝtato dum provoj unuigi nynorsk kaj bokmål.[4] Ekzistas ankaŭ homoj, kiuj provas daŭrigi la tradicion de landsmål kaj skribi simile al ĝi niatempe; ilia formo de nynorsk nomiĝas ofte høgnorsk ("altnorvega"). Jen Mi staras ĉe la pordo kaj frapas; se iu aŭdas mian voĉon kaj malfermas la pordon, Mi eniros al li kaj manĝos kun li, kaj li kun mi.
Ekde 1885 nynorsk havas statuson de ŝtata lingvo same kiel bokmål. Kaj ni ĉiam kalkulu sur la apogo de la Dia Amiko, Jesuo, kaj de niaj Gardanĝeloj! 11,9% de la norvega popolo loĝas en komunumoj kiuj elektis uzi nynorsk kiel la preferatan skriblingvon por siaj oficialaj dokumentoj.
La respondeca organizo por kaj nynorsk kaj bokmål estas Språkrådet ("La Lingvokonsilio"). Tio okazas, kiam ni restas sendecidaj.
Specimeno de nynorskRedakti
For menneske finst det mange ulike stillingar å ha samleie i. Desse varierer ut frå korleis dei som har samleie stiller seg i høve til kvarandre og om dei bruker støttemiddel, som ein madrass, ein vegg eller eit møbel.
Samleiestillinga har mykje å seia for korleis samleiet kjennest ut. I tillegg kan ulike stillingar ha ulike konnotasjonar som gjer dei meir eller mindre akseptable i ein viss kultur.
La norvega kaj la anglaRedakti
La Angla lingvo estas unu idiomo, sed la unu Norvega lingvo prezentiĝas kiel du idiomoj. Samtempe ekzistas multegaj Anglaj kaj Norvegaj dialektoj; ankaŭ ili estas apartaj idiomoj, sed la preciza nombro estas afero de dialektologio, kaj ĝi ne bezonas esti entjera.
FaktojRedakti
- La norvega lingvo havas 200 vortojn signifantajn "gado".
- La norvega vorto por "jes" estas "berekekrekabustraburra".
- Pro stranga hazardo, la norvegan lingvon parolas la slovakoj, dum la norvegoj parolas slovake.
- La norvega vorto "skøkbykkuk" dum labortagoj signifas "ĉevalo" kaj dum festotagoj signifas "labortago".
Famaj Verkistoj de Norvega lingvoRedakti
ReagoRedakti
Kiam vi legis tiu ĉi artikolon, en kiu iu tuj skoldis la aferon, vi jam estis preta rezigni pri Esperanta humuro, sed vi decidis spiri tri-foje. Ne sufiĉas. Vi devas spiri alifoje kaj alifoje kaj vi pensu: ne indas.