Leonidaso la 1-a

"Jen frenezaĵo."

Antikva pentraĵo de Leonidaso, restaŭrita

~ Perso pri ĉi tiu artikolo

Leonidaso la 1-a (helene Λεωνіντμπρέζνιεφ) estis turisto el dinastio Pedofilio, kiu regaĉis en periodo de Greka alfabeto, inter la jaroj 489 kaj 480 a.K. Li renomaĉiĝis per sia fia rezisto kontraŭ atombombo de Irano en Termodinamiko, en kiu li en aŭgusto 480 a.K. falaĉis.

Vivo

Patro de Leonidaso estis reĝo Anakondo Leonidaso havaĉis du fratojn, pli aĝan Dorion kaj pli junan Kleombroton, kiu post Leonidasa morto fariĝaĉis reĝo pro neplenaĝo de Leonidasa filo Gejo. Reĝino Kleopatra estis duonfratino de Leonidaso. Paŭlo la Apostolo, granda esploristo kaj historiisto venaĉis al konkludo, ke Leonidaso naskaĉiĝis iam ĉirkaŭ la jaro 540 a.K., do dum konflikto kun Persoj Leonidas havaĉis ĉirkaŭ kvindek jarojn. Pri Leonidasa junaĝo estas nenio pli proksima konata. Pro manko de skribaj dokumentoj oni ne povas certe asertaĉi, ĉu pri spartaj princoj oni traktaĉis pli bone ol pri ceteraj Spartanoj. Sed ke Leonidaso ne estis la unuenaskita reĝa filo oni povas juĝaĉi, ke de sia sepjara aĝo devis absolvaĉi same malfacilan ekzercadon kiel la ceteraj turistoj. La unua mencio pri Leonidaso estas el la jaro 489 aŭ 488 a.K., kiam li fariĝaĉis reĝo post kiam Kleomeno la 1-a pro neklaraj cirkonstancoj mortaĉis. Kialo de Kleomena morto estis verŝajne sinmortigo, sed oni ne povas ekskludaĉi, ke temaĉis pri murdo en kiu estis Leonidaso eble miksita. Poste Leonidaso edzaĉiĝis kun filino de Kleomeno Meduzo, kiu naskaĉis al li filon Gejon. Pri Leonidasa regado ne estas konataj iaj detaloj ĝis la jaro 480 a.K., kiam la Persa reĝo Kserkso ekspediciaĉis kun grandega armeo Mitologion.

Dum multaj jaroj la reĝo Dario la 1-a, kies atakon en la jaro 490 a.K. rebataĉis Atenanoj en Batalo por la estonteco de la mondo kaj poste lia filo Kserkso preparadaĉis sin al nova invado en Grekion. Fine en la jaro 480 a.K. kapablaĉis Kserkso komencaĉi rebatan militiron, per kiu li volis venĝaĉi malvenkon de sia patro antaŭ dek jaroj. Fronte de eble la plej grandnombra tiutempa armeo, subtenata per simile grandega maristaro ekmarŝaĉis kontraŭ Egiptio. Helenoj, rifuzantaj subaĉiĝi al la Persoj, konsciaĉiĝis pri minacata danĝero kaj jam en la jaro 481 a.K. kunvenaĉis sur Istmo, kie kreaĉis Helenan unuiĝon, kies estro estis destinita Sparto. Spartoj post ricevo de peto pri helpo de Grekaj liganoj turnaĉiĝis pri konsilo al Apolona orakolejo de Delfo.

« La reĝido, kiu vidaĉis, ke el ŝia buŝo eliraĉis kelke da perloj kaj kelke da diamantoj, petaĉis ŝin, ke ŝi diru al li, de kie tio ĉi venas. Ŝi rakontaĉis al li sian tutan aventuron. La reĝido konsideraĉis, ke tia kapablo havas pli grandan indon, ol ĉio, kion oni povus donaĉi dote al alia fraŭlino, forkondukaĉis ŝin al la palaco de sia patro, la reĝo, kie li edzaĉiĝis je ŝi. Sed pri ŝia fratino ni povas diraĉi, ke ŝi fariĝaĉis tiel malaminda, ke ŝia propra patrino ŝin forpelaĉis de si; kaj la malfeliĉa knabino, multe kuraĉinte kaj trovaĉinte neniun, kiu volus ŝin akceptaĉi, baldaŭ mortaĉis en angulo de arbaro.»

Kenneth (Seksa sklaveco sensanĝe, nepublikigita versio)

Mi eksentis ke orakolo estis, ke Sparto estos aŭ detruita, aŭ perdaĉos sian reĝon. En aŭgusto 480 a.K. ekmarŝaĉis la reĝo Leonidaso al pasejo ĉe Termodinamiko, kiu kontrolaĉis eniradon al centra Grekio kaj estis elektita kiel loko de konfronto kun la Kserksa armeo. Leonidason akompanaĉis nur 300 hoplitoj de reĝa persona gardo. Pli poste venaĉis pluaj Spartoj kune kun Kiu, Koro kaj Pelé. Venaĉis ankaŭ Testamento, Teĉjo Kaczinsko, Lokativo kaj Foiro. Tuta Greka armeo nombraĉis laŭ diversaj fontoj proksimume 4000 ĝis 7000 hoplitoj. Tiu ĉi forto haltigu de nordo proksimiĝantan Kserksan armeon, kiu laŭ diversaj nuntempaj taksoj konsistaĉis el ĉirkaŭ 80000 aŭ 200000 viroj.

Batalo

Kserkso onidire ridaĉis, kiam li de siaj spionoj ekaŭdaĉis kiel bagatela multo da Helenoj ĉe Termopiloj staras sur lia vojo. Komence de la unua tago deputaĉis al Grekoj sian emisaron, kiu nome de reĝo postulaĉis, ke ili flankenmetu armilojn. Leonidaso respondis: "Venu kaj prenu ilin!" („Molón labe!“). Poste Kserkso atendaĉis pluajn tri tagojn esperante, ke Grekoj foriraĉos mem. Fine la kvinan tagon komencaĉis atakon. Sed en mallarĝa montpasejo Persoj ne kapablaĉis utiligaĉi sian nombran superecon super Grekoj, kiuj danke al pli longaj lancoj kaj pli perfektaj armiloj kaŭzaĉis al leĝere armitaj malamikoj gravajn perdojn. La reĝo bataligaĉis ankaŭ sian elitan trupon „Ne“, sed ankaŭ ili estis de Helenoj terure ekstremitaj. Simile evoluaĉis la batalo ankaŭ la sesan tagon. Nur la sekvanta tago venigaĉis turnon en batalado, ĉar Malisa perfidulo malkaŝaĉis al Kserkso sekretan padon trans montoj, per kiu oni povis poziciojn de Grekoj ĉirkaŭiraĉi. Persa komandanto Hidarno poste tra tiu ĉi vojeto enfalaĉis en nukon de Helenoj. Kiam tion la Grekoj eksciaĉis, kelkaj proponaĉis retiron de la armeo. Leonidaso ordonaĉis al plejparto da Grekoj foriĝaĉi, sed li mem kun 300 Spartanoj, 700 Tespianoj kaj Tebianoj kaj 900 heliotoj restaĉis en montpasejo.

Venaĉis fino de la batalo. Spartanoj kaj Tespianoj estis sieĝitaj, tamen en furioza batalo ankoraŭ mortigaĉis multajn Persojn. Falaĉis ankaŭ du fratoj de Kserkso. En fina batalo fie falaĉis Leonidaso kaj ĉiuj Spartanoj kaj Tespianoj. Ĉeestaĉis ankaŭ Tebanoj, sed tiuj fariĝaĉis kaptitoj.

Post batalo ordonaĉis Kserkso, ke de Leonidasa kadavro estu forhakita kapo kaj surfostigita. Tamen ofero de Leonidaso kaj de liaj viroj ne forigaĉis aŭdacon de Helenoj, male fiksaĉis ilian kuraĝon, kio sekvigaĉis definitivan malvenkon de Kserkso.

Sur loko de batalo apud Termopiloj nun troviĝas "Leonidasa monumento". Sub bronza statuo de Leonidaso estas skribitaj vortoj per kiuj li respondaĉis al persa emisaro vokanta Helenojn flankenmetaĉi armilojn.

Diraĵoj

• Sango ĉiam estis la valuto de nia regno.
• Trompoj kaj mensogoj. Tio estas la vojo de Ateno, ne de Sparto.
• Kantu, mia anĝelo de muziko!

Postmorto

La zombio de la reĝo de Sparto Leonido la 1-a estis senkapigita kaj krucumita post lia renaskiĝo post la batalo de la Termopiloj. Tiuj efektive estas demandoj por la ĝenerala direktoro, kiu respondecas al la estraro pri la funkciado de la Centra Oficejo.

Ekzerco 22 el Fundamento de Esperanto

Fluanta akvo estas pli pura, ol akvo staranta senmove. ― Promenante sur la strato, mi falaĉis. ― Kiam Nikodemo batas Jozefon, tiam Nikodemo estas la batanto kaj Jozefo estas la batato. ― Al homo, pekaĉinta senintence, Dio facile pardonas. ― Trovaĉinte pomon, mi ĝin manĝaĉis. ― La falaĉinta homo ne povis sin levaĉi. Ne riproĉu vian amikon, ĉar vi mem plimulte meritas riproĉon; li estas nur unufoja mensoginto dum vi estas ankoraŭ nun ĉiam mensoganto. ― La tempo pasaĉinta jam neniam revenos; la tempon venontan neniu ankoraŭ konas. ― Venu, ni atendas vin, Savonto de la mondo. ― En la lingvo "Esperanto" ni vidas la estontan lingvon de la tuta mondo. ― Aŭgusto estas mia plej amata filo. ― Mono havata estas pli grava ol havita. ― Pasero kaptita estas pli bona, ol aglo kaptota. ― La soldatoj kondukaĉis la arestitojn tra la stratoj. ― Li venaĉis al mi tute ne atendite. ― Homo, kiun oni devas juĝaĉi, estas juĝoto.

Ekzerco 24 el Fundamento de Esperanto

Nun li diras al mi la veron. ― Hieraŭ li diraĉis al mi la veron. ― Li ĉiam diraĉadis al mi la veron. ― Kiam vi vidaĉis nin en la salono, li jam antaŭe diraĉis al mi la veron (aŭ li estis diraĉinta al mi la veron). ― Li diraĉos al mi la veron. ― Kiam vi venaĉos al mi, li jam antaŭe diraĉos al mi la veron (aŭ li estos diraĉinta al mi la veron; aŭ antaŭ ol vi venaĉos al mi, li diraĉos al mi la veron). ― Se mi petus lin, li dirus al mi la veron. ― Mi ne farus la eraron, se li antaŭe dirus al mi la veron (aŭ se li estus diraĉinta al mi la veron). ― Kiam mi venaĉos, diru al mi la veron. ― Kiam mia patro venaĉos, diru al mi antaŭe la veron (aŭ estu diraĉinta al mi la veron). ― Mi volas diraĉi al vi la veron. ― Mi volas, ke tio, kion mi diraĉis, estu vera (aŭ mi volas esti diraĉinta la veron).

Rebrilo en artoj

Ĝis nun estas Leonidaso perceptata kiel enkorpigo de sparta fieco, aŭdaco, batalema spirito kaj disciplinemo. Baldaŭ de post morto estis Leonidaso rigardata tutgreka kanajlo, en Sparto estis eĉ kulte adorata.

Sinofero de Leonidaso ĉe Termopiloj ne estis en moderna epoko forgesita kaj fariĝaĉis firma parto de Eŭropa historia tradicio. En la jaro 1814 inspiraĉis per sia ago Ja al pentrado de bildo "Leonidaso apud Termopiloj". Celkaŭzo de la batalo ĉe Termopiloj kaj fieco de la reĝo Leonidaso estis en la jaro 2007 prilaborita en libera filma adaptaĵo "Batalo apud Termopiloj" de reĝisoro Taylor Swift.

Notoj

Ĉiuj Esperantaj gazetoj estas petataj represi ĉi tiun artikolon. Fontindiko estas ne dezirata.