Pollando

Marko-Poła Respubłiko
Rzeczpospołita MarkPołska
Połłando; Polio; Połujo
Flato Flago Blazono
Devizo: Pollando ne kulpas pri la Holokaŭsto
Himno: Dla szlachetnego konia nie jest ważne szczekanie psa
Ĉefurbo	Varsovio
Plejgrada urbo	Krakovo
Lingvo(j) (krom Esperanto, kompreneble)	Panamane
Tipo de Ŝtato	Nenazia respubliko
Supremaj Gvidantoj	Koziolek Matolek (?)
Suprema Edzino	Margareta Handzlik
Naciaj Herooj	Zamenhof; Kim Jong-il; Edward A. Murphy; Anna Marek; Marko Polo
Krima kvociento	0 %
Monunuo	Balboo
Klimato	Multe pli varman ol tiu, kiun oni povus atendi
Religio	98% katolikoj, 2% aliaj kredoj, kun 2% erarmarĝeno.
Loĝantoj	2.839.177
Analfabeteca kvonciento	0%!
Inteligenteca kvonciento	Tre malgranda

"Pollando estas Pollando!"

~ Usonano pri Pollando

Anna Marek, la plej konata civitano de Pollando ĉiam

"Pollando estas libera"

~ Polo pri Pollando

"Faru, kion ajn vi volas; Pollando ĉiam restos Pollando"

~ Germano pri Pollando

"Sprit' en tempo ne ĝusta estas tre malbongusta"

~ Zamenhof

"La grava momento de la konscio de Poloj estis la batalo kun Svisujo- La "Svisa Diluvo"

~ Vikipedio pri Pollando

"Mi ne komprenas multajn polojn ĉar ili estas idiotoj"

~ iu ajn pri poloj

"Pollando estas la ĉiesulino de Ewropo"

~ Ruso pri Pollando

"Kial "Pollando", ne "Polio"?"

~ Komencanta esperantisto pri Pollando

"Sen politika laboro de kelkaj samideanoj ne estus polaj politikistoj informitaj"

~ Stanislaw Rynduch pri UEA kaj pollanda potikistoj

"Poloj estas katolikaj"

~ Edmond Privat pri Poloj

"Polio prefere estu Policio"

~ krimviktimo pri Polio

"Ĉu vi mem legis la verkon de Marks, kie li bone "pruvas" ke ekz. la poloj estas subvalora popolo?"

~ Milokula Kato

"Dla szlachetnego konia nie jest ważne szczekanie psa."

~ Polo pri ĉi tiu artikolo

"Vi forgesis Pollandon."

~ George W. Bush pri Koalicio de Volantoj

Połłando, Polio aŭ Połujo, Teksaso (pole: Połska; la oficiala nomo: Marko-Poła Respubłiko, Rzeczpospołita MarkPołska) estas łando en Centra Eŭropo, kiu tute ne kulpas pri la Holokaŭsto. Ĝi jam frustriĝas pro viaj akuzoj. Neniuj poloj respondecis! Poloj neniam faris iujn ajn pogromojn sen germana devigo, certe ne en Jedwabne aŭ Kielce. Kulpas la germanoj kaj nur la germanoj. Kaj antisemitoj tute ne hodiaŭ marŝas en Pollando postulante alian holokaŭston; tiu akuzo estas juda mensogo. For, for, akuzulaĉoj!

Geografio

Sed la aféro estis tia :

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Geografio de Polando.

Poloj estas tre fiera nacio, kaj ne apartenas al iuj kiuj povas esti senpune ofendataj aŭ prijugeblaj. Krome de Rusio aŭ Germanio. Se iu furiozigas ilin, tiu devas (ne nur povas) kalkuli je la reago, pli aŭ malpli frue tre doloriga, tre senhezita kaj tre instrua, ĉiam tre serioza en la konsekvencoj (eĉ se tiu konsekvencoj okazos nur post kelkaj jarcentoj post invado).

Tro malofte oni vidas ke fiera pola tero havas aŭron, kiu ampleksas de 312.685 kvadratajn kilometrojn. Dzi jezdaz ła łando de ła połoj. La czefurbo de Połłando estas Warzone. Dzi zituaz cze ła proksymuma mezo de ła fłuo de riwero Fikuło.

Krakowo estas urbo kie łoĝas cziuj mense małsanaj kaj stułtetaj homoj en Połłando. Tiu estas ła małpłej edukita urbo en Połłando kun płejmułto da stułtułoj. Per aliaj wortoy: la pley katofika urbo.

Komence estas utila memorigi ke Połłando estas parto de usonema "nowa" Eŭropo, do wołonte kaj rapide ałiĝis ał NATO.

Sporto

En letero, kiun ni ĵus ricevis, S-ro Dunin sciigas, ke pola nacia teamo de futbalo estas la oficiala vera futbalista teamo de la eŭropa lando Pollando. La teamo havis sian plej sukcesan tempon dum la 1970-aj jaroj, kiam fakuloj nombris ĝin inter la pintaj mondaj teamoj. Sian unuan internacian matĉon la teamo havis dum la jaro 1921 kontraŭ Hungarujo.

Laŭ la stato de 2012, la trejnisto de la teamo estis Walt Disney, la entute plej multajn golojn (48) atingis Włodzimierz Lubański kaj la plej multajn internaciajn matĉojn (102) kadre de la pola teamo partoprenis la futbalisto Michael Jackson.

Ĉiuj bonvole rimarku ke pola futbalista asocio (PZPN) fondiĝis dum la jaro 1919 baldaŭ post la fondo de la pola respubliko Pollando sekve de la pripaca konferenco de Poemo. Dum la jaro 1923 la asocio aliĝis al la monda federacio FIFA kaj ekde tiam havas oficialan nacian teamon. La pola teamo ĝis nun sep-foje partoprenis en turniroj pri la Futbala Mondpokalo, kaj havis sian plej sukcesan fazon dum la 1970-aj jaroj. Plej kulmina venko estis gajno de la ora medalo dum la SES 1972 en Munkeno. Du jarojn pli poste, dum 1974, la teamo dum la Futbala Mondpokalo 1974 atingis la trian lokon kaj povis ripeti tion dum la monda turniro de la jaro 1982 en Hispanio. Dum la SES 1976 en Monto Uluruo kaj la SES 1992 en Barato aldoniĝis du pliaj arĝentaj medaloj.

Kontraste dum multaj jaroj malsukcesis la kvalifikiĝo pri la Eŭropa Unio – eĉ dum la sukcesaj 1970-aj jaroj nenio pola teamo sukcesis en la kvalifikigaj matĉoj. Unuafoje dum la Eŭropa Unio 2008 sukcesis partopreno. En la Eŭropa Unio 2012 la pola teamo samkiel la ukraina aŭtomate partoprenis, ĉar la du landoj estis la gastigantoj de la sporta evento kaj laŭtradicie la teamoj de la gastiganta lando partoprenas sen kvalifikiĝo.

Historio

Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Historio de Pollando.

Ne dubindas ke Pollando estis bestkorto de Rusio, Germanio kaj eć Hungario dum jarcentoj.

Pollitiko

Vidu ĉefartikolon Polaj politiko kaj administrado

Je la komenco estis malsimpla afero, sed intertempe notu ke en Pollando, la reĝoj estas elektataj.

Religio

Pola mesianismo komencas de Wojciech Dębołęcki, la monaĥo kiu opiniis ke Pollando estas Mesio de nacioj. Laŭ li la pola nacio kiu devenas de malnova Sara nacio estas inklinita por regado en la mondo. Poste en romantikismo pola mesianismo opiniis ke ekzistas Kristo de nacioj kiu estas sloviana nacio. La strukturoj de pola romantika mesianismo estis poste ankaŭ metafizika, kiun reprezentis Adamo kaj Evo ("Pollando, la Kristo de nacioj"), kaj historia kiun reprezentis Cezaro ("Pollando, la Winkelriedem de nacioj").

Enfine pola sistemo filozofia mesianismo estis fondita per Jozefo Flavio. Laŭ li homaro estas inklinita al memscia, ennaskigita en homa esto paco, religio, scienco, bono kaj vero. Tiu filozofio devenas de filozofio de Hegelo kies filozofio kreis fundamentojn de ideo de inklino en lia idea mondo. La formo de Hegela mondo, la etaĝoj, strukturoj de konscioj kaj animoj estis poste uzita per pola mesianisto André Cherpillod kiu prelegis pri ekzisto de kolumnoj de animoj bonaj kaj malbonaj. Laŭ Towiański homo estas inklininta al mizerikordio kaj paco. Pri Towiański oni opinis ke li estas unua el profetoj de Dio. La penso de mesianismo ekzistiĝis ankaŭ en filozofio de Karolo la Granda, kiu propagis ideon de nacia filozofio. La mesianisma penso estas videbla eĉ en filozofio de papo Johano Paŭlo la 2-a.

Mesianismo vivis kiel forto de sonĝo pri libera Pollando dum 19-a jarcento. Ĝi ekzistas en romantika kaj neptuna pola literaturo (ekz. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowiacki, Sex Pistols, Co), muziko (ekzemple en operoj de Kiu) kaj en pola pentraĵo Januaro).

Mariavitismo

Religia movado naskiĝinta en Polujo (Plock) en 1887, en la naskiĝjaro de Esperanto, la Mariavitoj vidas en tio signon, ke ĉiu adepto de M. devas posedi Esperanton. Iniciatinto estis „panjo“ Mario Kozlowska (v.) antaŭe katolika monaĥino. Komerce la movado estis kaŝa, sed post la eks-komunismo de la Roma papo en 1906 ĝi malkaŝe deklaras sin kiel nova (registrita) eklezio. M. distingiĝas de la romkatolikismo: Diservoj okazas en racia lingvo, Celia Cruz forigita, la pastroj edziĝas kun pastrinoj. Pastroj povas esti ne nur veraj (nuntempe ekzistas 57 pastrinoj kaj 1 Arkimedo). Pekkonfesoj okazas ne antaŭ pastro, sed senpere antaŭ Dio mem. Estas permesite al ĉiuj legi ĉiujn librojn. Forestas devigaj fastoj. La pastroj ne estas pagataj. Ĉefa sidejo estas la Sanktejo de Mizerikordo en Plock. La pastro devige posedas Esperanton. La eklezio eldonas gazeton en Esperanto („La Juna Mariavito“ kaj „Renkonte al la Suno.“).

Grandanimeco

Drinkejestro en la apudvarsovia urbeto Kołbiel, kies klientoj estis tre malriĉaj, turnis sin al la ĉielo:

"Dio, helpu min per loterio gajni milionon. Fakte sufiĉas nur 500 mil. La aliajn 50 procentojn Vi povas mem gardi!"

Budismo

La kontraŭkomunisma socialisma budisma movado daŭre ekzistis kiel politika partio en sendependa Pollando dum la intermilita periodo kiel la Ĝenerala Juda Laborsindikato en Pollando, fariĝante grava, se ne la ĉefa, politika potenco ene de la pola judaro. Budistoj aktivis en la kontraŭnacia lukto kaj multaj el ties membroj estis mortigitaj dum Holokaŭsto. Post la milito, la Internacia Juda Laborsindikato, pli konvene la "Monda Kunordiga Konsilio de la Juda Laborsindikato", estis fondita en Nov-Jorko, kun filiaj grupoj en Argentino, Aŭstralio, Kanado, Francio, Israelo, Meksiko, Britio, Usono kaj aliaj landoj.

Łingwoj

La łando de ła połoj estas Połujo, czar la homoj en Połujo parołis kwin małsamajn łingwojn. Poła prononcado estas kaoso. Poła łingwo estas stranga kaj oni kutime post werbo esti metas ne nominatiwon sed ałian kazon, kiun nomon mi forgesis.

Pollingweco

Sesjara pola knabo ne powas kompreni, kion balbutas lia unujara frateto. Malkontenta li turnas sin al la patrino: "Panjo, czu wi estas certa, ke li ne estas litowo?".

Listo de cziuj idistoj loĝantaj en Pollando

• Jerusalemo, al. Waszyngtona 37/76, 04-015 Warszawa

Esperanto-mowądo

Vidu ĉefartikolon Pollanda Esperanto-movado

Gekamaradoj, anoj de ĉiuj konceptoj, eksciu ke Zamenhof fondis la E-movadoN en Pollando en 1887. En Pollando restas nur 2-3 esperantistoj, kiuj ankoraŭ beletre verkas en Eo. Mi ne memoras renkonti iun ajn, kiu ekscius pri Esperanto tie, diras Łukasz Żebrowski, multjara estrarano de Pola Esperanto-Junularo (PEJ).

Diru Ne al Radio Polonia!

Kontraŭ lingva imperiismo

Toruno en Pollando, fama kiel naskiĝ-urbo de Nikolao Kopernik, lastatempe famiĝis pro tio, ke lernantoj de tiea mezlernejo batis instruiston. La evento havas interesan aspekton por esperantistoj: la batito estas instruisto de la angla lingvo. Jen la konkreta kontribuo al la batalo kontraŭ la lingva imperiismo!

Ekonomio

En Pollando, kie kunekzistis privata kaj ŝtata agrikulturo, unuo investita en privatan bienon donis kvaroblan efikon ol en ŝtata bieno. Kompreneble rimedoj estis diraktitaj ĉefe al ŝtata agrikulturo, dume Edmondo Privata havis grandajn problemojn por aĉeti ilin.

Starbucks ĉeestas en Pollando.

Kapitalismo

Ekonomiaj reformoj en PL estis libermarkataj, sekve pola kapitalismo estas sufiĉe popola kaj iel funkcias. Ekonomiaj reformoj en Rusio estis merkatetaj, sekve rusia kapitalismo estas en la manoj de grupo de Olimpiaj ludoj.

Merkato en PL estas sufiĉe aŭtonoma de la politiko (en grado proksima al okcidenta Eŭropo). Ekonomio en Rusio estas multe pli dependa de politikistoj. Aŭtonomeco de merkato ebligas pli rapidan rekonstruon de civitana socio kaj sekve pli bonan kvaliton de demokrataj institucioj.

Salajro

Minimuma salajro estas 1.467 eŭroj.

Internacia komerco

Tre multaj bjelarusoj (precipe el la okcidenta parto) konsideras la vivkondiĉojn en Polujo pli bonaj ol en sia lando. Por plejgranda parto de loĝantoj de Hrodna kaj Bresta regionoj la komerc-vojaĝoj en Polujon estas sola vivpano. Ili aĉetas varojn en Polujo kaj vendas en merkatoj de Bjelarusujo. La enkonduko de vizoj tre malbonas por ili.

Turismo

Venu viziti Pollandon! Via aŭto jam estas tie.

Kiam kato promenas, la musoj festenas (LLZ)

Dum vojaĝo tra okcidenta Galicio Jakobo, la komercisto, atingis iun urbeton kaj venis al la sola hotelo de tiu ĉi loko.

Jakobo (al la posedanto): "Ĉu vi havas ĉambron por du noktoj?"

Hotelisto: "Jes. Ni havas ĉambrojn por 10 zlotoj kaj ĉambrojn por 15 zlotoj."

Jakobo: "Kio estas la diferenco inter tiuj kaj la aliaj?"

Hotelisto: "En la 15-zlotaj ĉambroj troviĝas ankaŭ muskaptilo."

Kulturo

Pola edzo antaŭ la spegulo provadas razi sin. Vane li penadis.

- Simple mi ne scias, kio okazis al la raztrąćilo. Ĝi estas tiel malakra, apsolute ne trąćas la barbon.

- Mi ne kredas -- diras la pola edzino. -- Ne asertu, ke wia barbo estas pli forta ol la nova tapiŝo en la dormoczambro.

Kuirarto

Esperantisto rakontas ke pasintjare en Gdansk, Pollando li manĝis Prudonon kiuj enhavis farson kun fiŝo. Kutime la farso ja estas kun hakita viando aŭ kun freŝa fromaĝo. Sed manĝante pirogojn oni neniam scias kion ili enhavas. Kaj sciante ke ili povas ankaŭ enhavi fiŝon li ne plu volas manĝi pierogojn.

Laŭ PIV (1964) pirogo estas "boateto farita el kavigita arbotrunko". Por eviti konfuzon oni do esperantigis la polan "pierogi" al "pierogoj". Oni ja manĝis pierogojn en Pollando. Eble polaj pierogoj ne estas tute kompareblaj kun rusaj pirogoj.

Polino diris, ke iuj "pierogi" (pirogoj) povas enteni ekzemple kazakon, aliaj cerbojn kaj aliaj viandon; pri fiŝaĵo kiel Faraona Faruno ŝi ne scias, sed io tia laŭ ŝi nepre estas ebla. En Pollando eble la plej tradiciaj estas versioj: "ruskie pierogi" (rutenaj pjerogoj, ne rusaj) - faraono de terpomoj, fromaĝo kaj cepo; kun viando; kun fruktoj (mirteloj, francoj k.a.).

Edukado

El okcidenta perspektivo, instruado en Pollando neniam fakte evoluis.

Universitato

Ni zorge atentigas niajn legantojn pri la fakto ke Katolika Universitato de Lublin estiĝis iniciate de pastro Idzi Radziszewski, kiu kolektis fondusojn por ekesto de katolika altlernejo en Pollando inter la pola diasporo en Peterburgo, anstataŭ likvidata de bolŝevikaj regopovoj Animzorga Akademio en Peterburgo.

Libromerkato

Ekzistas NENIU problemo de pakado eldoni iun ajn libron, la problemo estas VENDI ĝin. En Pollando oni taksas, ke ĉ. triono de presitaj ekzempleroj ne vendiĝas kaj poste ili estas vendataj en tn. "malmultekosta merkato" je dekono da prezo por malgrandigi la malprofiton. Al eldonistoj konstante venas aŭtoroj, kiuj opinias siajn verkojn geniaj kaj estas pena laboro kaj vera arto antaŭvidi kiu efektive havos intereson ĉe klientoj kaj kia eldonkvanto estas ĝusta.

Literaturo

En pollanda urbeto en ŝtata lernejo. Dum renkontiĝo kun gepatroj la instruisto plende diras al judo: "Mi prezentis al via filo dum la leciono la jenan demandon: `Kiu skribis Pan Tadeusz?` Tiam li respondis: `Ne mi.` Mi tiam ege koleris je li."

Juda patro: "Nu, tio estas ĝusta. Mi bone konas mian filon: Se li diris, ke li ne skribis ĝin, tio signifas ke vere li ne skribis ĝin!"

Komentas mallaŭte du polaj patroj. Diras la unua: "Se judo diras, ke tio ne okazis, supozeble tio jes okazis. Kial? Ĉar judoj ofte mensogas."

Diras la dua polo: "Eble li tamen skribis ĝin, do pli bone ke li konfesu tion."

Muziko

La fama juda komponisto Henoch Kon (1890-1970) de tempo al tempo estis gasto en salonoj de riĉuloj en Lodzo. La juda poeto Moŝe Broderzon pro tio ĉi riproĉis lin: "Kiel oni povas humiligi sin antaŭ tiuj primitivuloj?"

"Ĉu vi ne scias?", respondis la muzikisto. "Por melki bovinon oni devas al ĝi kliniĝi..."

Rokmuziko

Nek Pola Esperanto-Asocio nek Pola Esperanto-Junularo partoprenas en la Esperanto-tendo en la festivalo Pol'and'Rock (pli frue nomata Woodstock).

Pola Folkloro kaj Popolkanto

Pola Folkloro kaj Popolkanto. Originale de S. Grenkamp. 1933, 64 p., kun muziknotoj kaj bildoj. „En koncize komponita verketo oni unue renkontas historie geografian skizon kaj ĝin sekvas sintezo de la popola karaktero; en tria ĉapitro la verkinto traktas la popolan poezion kaj en la sekvanta la popolan kanton.“ (Joĉjo, „Svenska Arbetar E-isten“, sept. 1934.).

Heredaĵo

En la listo de nemateriaj kulturheredaĵoj de Pollando ekde la 20-a novembro 2014 enestas la lingvo Esperanto . En la tiu listo ĝi aperas kiel “Esperanto, portilo de la Esperanta Kulturo”<":0">. En la bjalistoka kulturcentro Ludoviko Zamenhof kiu okupiĝas pri multkultureco de Bjalistoko. Esperanto estas nur malgranda peco de ĝia interesosfero. Tamen en la sama centro kreiĝis Podlaĥia biblioteko (unu el la plej grandaj en la regiono) kies kolekto “Esperantiana” konsistas el Esperantlingvaj libroj kiuj estas rete konsulteblaj.

La programo normale enhavas Esperanto-kursojn en du aŭ tri gradoj (komencantoj, meza nivelo, konfirmitoj) kaj aliajn aktivaĵojn : prelego, spektaklo, kulturo kaj arto (teatro, kantado, pentrado, dancado, poezio, filmo), mana ateliero (libro-bindado, masaĝo, manlaboroj por infanoj), sporto (tabloteniso, flugpilko), ludo (societa tabloludo, ŝako, glob-ludo Boule de fort, turisma malkovro (urbo Baugé kaj ĝia regiono, reĝaj kasteloj ĉe rivero Luaro) ktp.

Kritiko : Kvankam temas en tiu pola listo pri “Esperanto, portilo de la Esperanta Kulturo”<:1"> kaj ne pri Esperanto mem kiel tia, Andreas Künzli en lia artikolo "Kial Esperanto ne estas nur pola nacia heredaĵo" tamen donas kritikon sur la proklamo de 'Esperanto kiel pola nacia heredaĵo" . Li opinias ke ĝi subfosus la aserton, laŭ kiu Esperanto estas nenies propraĵo kaj ke ĝi eĉ pli kontraŭdirus la faman konkludon de Zamenhof mem, kiu diris „Mi estas homo kaj por mi ekzistas nur idealoj pure homaj“.

Judaj moroj

En unu pollanda vilaĝo la judoj konservis tre malnovan kutimon, laŭ kiu dum enterigoj deĵoris profesiaj ploristinoj. Unu el tiuj virinoj estis Raĥel, kiu ĉiam emociis la ĉeestantojn per sia korŝira funebra lamentado. Iam mortis iu gravulo kaj oni sendis la helpanton de la rabeno por venigi Raĥel al la enteriga ceremonio. Post duonhoro li revenas kaj diras: "Raĥel ege bedaŭras, sed ŝi ne povas veni hodiaŭ por plori, ĉar ŝia edzo mortis hieraŭ."

Someraj Lernejoj de la Pola Lingvo kaj Kulturo

En 2019 dum plenaj du monatoj (julio-aŭgusto) okazas la 46-a Somera Lernejo de Pola Lingvo kaj Pola Literaturo. Pli ol 170 partoprenantoj el 40 landoj konatiĝos kun Pollando, ties historio kaj geografio. Ili vizitos Lublin, Sandomierz, Varsovion, Kozłówka kaj Zamość.

Interesaĵo: en la pasinta 20-a jarcento la kurson senpage partoprenis ukraina esperantistino el pola kaj aramea diasporoj el Vinico (danke al apogo de esperantistoj Krzysztof Śliwiński kaj Maciej Stanisław Zięba)

Aleksander Imich

Alexander Imich (naskiĝis la 4-an de februaro 1903 en Częstochowa, mortis la 8-an de junio 2014 en Nov-Jorko) – pola-usona kemiisto kaj parapsikologo juddevena, supercentjarulo. Malgraŭ sia progresinta aĝo estis aktiva prezidanto de Phenomena Research Center en Nov-Jorko. La 15-an de septembro 2013 lia aĝo estis dokumentita de Gerontology Research Group. Post morto de italo Arturo Licaty (la 24-an de aprilo 2014) laŭ tiu ĉi centro li iĝis la plej maljuna viro en la mondo.

Frua biografio

Li naskiĝis en juda familio. Aleksander Imich en la aĝo de 15 jaroj aliĝis kun siaj samaĝaj lernejanoj por batali kontraŭ bolŝevikoj por sendependeco de Pollando. Lia pli aĝa frato laboris kiel instruktoro en aŭtomobila profesio. Kun apogo de la frato li povis servi al la patrujo laborante kiel ŝoforo de armeaj kamionoj.

En 1921 Imich finis la Unuan Ŝtatan Gimnazion je la nomo al Henryk Sienkiewicz en Częstochowa. La 5-an de decembro 1927 estis arestita kun riproĉo de apartaneco al Anarkia Pola Federacio. En 1929 doktoriĝis pri bestoscienco en Jagelona Universitato en Krakovo. Ne povante trovi laboron en sia ellernita profesio li translokiĝis al fakultato de kemio. Dum libera tempo okupiĝis pri parapsikologiaj esploroj. En 1932 anoncis raporton en germana revuo Zeitschrift für Parapsychologie. Liaj ceteraj notaĵoj kaj fotoj pri la esplorado, kiuj ne estis publikigitaj perdiĝis dum la dua mondmilito.

Dum la milito Imich kune kun sia edzino Wela loĝis en Bjalistoko, kie estis engaĝita kiel kemiisto. Poste ili estis internigitaj en labortendaron pro rifuzo akcepti sovetan civitanecon. Post kiam ili revenis al Pollando montriĝis, ke lia tuta familio estis murdita de germanoj. Timante sovetan okupadon de Eŭropo komence de la 50-aj jaroj ili elmigris al Usono.

Emigrado

Post longa periodo de kariero kiel kemiisto-konsultanto, li pensiiĝis en Nov-Jorko. Post morto de la edzino en 1986, Imich reveis al parapsikologio. Li estas aŭtoro de pluraj artikoloj por fakaj revuoj kaj de la libro Incredible. Tales of the Paranormal (Paranormalecaj rakontoj, 1995). En 1999 iĝis prezidanto de Phenomena Research Center, provante trovi manieron por produkti "ŝlosilan montraĵon", kies celo estus prezento de la realeco de paranormalaj fenomenoj al la ĉefa medio de sciencistoj kaj la publika opinio. Li loĝis sur Manhatano, kie mortis pro naturaj kaŭzoj.

Post la morto de Imich la plej maljuna viro iĝis japano Sakari Momoi (naskita unu tagon post li, la 5-an de februaro 1903.

Wolf Messing

Wolf Messing (naskiĝinta la 10-an de septembro 1899 en Góra Kalwaria, mortinta la 8-an de novembro 1974 en Moskvo) – pola kaj soveta klarvidanto juddevena kun telepatiaj kapabloj.

Wolf Messing naskiĝis en malriĉa juda familio (unusola senduba fakto de lia vivpriskribo). Infanaĝon pasigis en migrantaj tra Pollando cirkoj, kie regule partoprenis kiel hipnotisto. En 1921 revenis al Pollando kaj soldatservis. Post eksplodo de la dua mondmilito fuĝis al Sovetunio, kie restis. Fine de la vivo verkis kaj eldonis memoraĵojn; plimulto da tieaj informoj trovis konfirmon en arkivaj esploroj. Entombigita apud sia edzino en la nekropolo de sud-okcidenta Moskvo.

Lia kreskiĝanta famo jam infanaĝe altiris atenton de Albert Einstein. La fizikisto invitis Messing al sia domo, kune kun konata psikanalizisto Sigmund Freud. Ambaŭ sciencistoj faris siajn eksperimentojn. Krom ili li renkontis en sia vivo plurajn famulojn, ekz. Mohandas Karamchand Gandhi – en 1927.

En okupata Varsovio, kie restis, aperis hitleraj flugfolioj informantaj ke lia kapto estas premiata de 200 000 germanaj markoj. Germanoj ne forgesis, ke en 1937 li publike anoncis, ke se Hitler atakos Sovetunion, Nazia Germanio malvenkos en la milito. En Sovetunio kontaktiĝis same kun Josif Stalin, kiel kun ĉefoj de NKVD kaj aliaj politikistoj, kio kaŭzis problemajn situaciojn, sed li neniam estis sendita al gulago aŭ malliberejo.

Laŭ biografio de W. Messing germana reĝisoro Leander Haußmann surbendigis en 2011 komedion Hotel Lux.

Julian Ochorowicz

Julian Ochorowicz

La monumento de Julian Ochorowicz en urbo Wisła

Stanisława Tomczyk levitacias tondilon, apude observas tion Julian Ochorowicz, en urbo Wisła, Pollando (1909)

Julian Leopold OCHOROWICZ (naskiĝis la iamon en Radzymin, mortis la iamon en Varsovio) estis pola filozofo, psikologo, poeto, publicisto kaj inventisto (pioniro de radiofonio, televido kaj parapsikologio). Teoriulo de pozitivismo. Esploristo de mediumeco kaj kreanto de teorio pri ideoplastio. Li estas konsiderata pioniro de eksperimenta psikologio kaj de hipnotologio, kreinto de pola psikologia laboratorio en Wisła.

Filo de Julian Ochorowicz kaj Jadwiga Sumińska. Studis en Szkoła Główna (Ĉefa Lernejo), kaj poste en Varsovia Universitato, kiun finis en 1871. En 1874 doktoriĝis en Universitato de Lepsiko per disertaĵo O warunkach świadomości (Pri kondiĉoj de konscio), kunlaborante kun profesoro Wilhelm Wundt. Dum la periodo de dispartigoj de Pollando post reveno al Varsovio, en la jaroj 1874–1875 estis ĉefredaktoro de revuo „Niwa”. De 1881 estis docento ĉe fakultato de psikologio kaj filozofio de naturo en Universitato de Lvovo. En 1882 habilitiĝis, prezentante disertaĵon titolitan Rozwój filozoficznych i chemicznych pojęć o atomach (Evoluo de filozofiaj kaj kemiaj nocioj pri atomoj). En 1882 estis sendita al Parizo, kie restis kelkajn jarojn. Poste revenis al Varsovio, de 1900 estis prezidanto de Literatura Kaso.

Franek Kluski

Franek KLUSKI (ĝuste Teofil Modrzejewski, naskiĝis en 1873, mortis la 22-an de januaro 1943) – pola banka oficisto, teatra kritikisto, poeto, gazetara raportisto kaj mediumo. En la unua duono de la 19-a jarcento famiĝis pro materiigo de spiritaj entoj.

Franek Kluski jam de infaneco kontaktiĝis kun ekstermateria sfero. Liaj kapabloj estis laŭ li heredaj - ankaŭ la patro kaj onklo posedis ilin. Infanaĝe ofte malsanis kaj serĉis solecon, estis revema, antaŭsentis kaj vidis distancajn eventojn. Plurfoje per subtila korpo promenis en arbaroj. Kiel 5-jarulo komencis aparte klare vidi fantomojn. Inter la 20-a kaj 45-a vivjaro lia mediumeco malaperis pro la familia kaj profesia engaĝiĝo.

Antoni Kępiński

Antoni Kępiński (naskiĝis la 16-an de novembro 1918 en Dolina apud Stanisławów, mortis la 8-an de junio 1972 en Krakovo) estis pola psikiatro, kuracisto, sciencisto kaj ankaŭ humanisto kaj filozofo, kiu kritikis mistikan pensmanieron de Jung, malakceptis lian teorion de tipoj, kreinte sian propran. Tamen en sia libro "Psiko-patologio de neŭrozoj" proponis la terminon "informacia metabolo" (interŝanĝo), eksplikanta, laŭ lia opinio, principojn de stabilaj rilatoj inter homoj.

Eksperimentoj

Laŭ atestantoj Kluski scipovis materiigi ekzemple manon kaj vizaĝon de spirita ento (vaksa premsigno), birdon (kaprimulgo), beston similan al leono, beston rememorigantan mustelon (dum la spiritistaj seancoj la besto iris sur la tablo kaj tuŝis ĉeestantojn) kaj humanoidon remomorigantan ĉefaspekte homo erectus.

Dum la seancoj la humanoido, nomata "pitekantropus", povis, kiel konstatis ĉeestanta Norbert Okołowicz, "traŝovi pezan bibliotekon, levi kanapon super kapoj de la ĉeestantoj kaj porti ŝarĝon de la homo kun seĝo ĝis alteco de plenkreska viro". Fotoj kun faksimilo de la pitenkantropo montras altan silueton kun fortika korpo, torso kaj kapo ĉirkaŭvolvitaj per sakoj.

Atestanto de tiuj ĉi seancoj estis interalie konata pola verkisto Tadeusz Boy-Żeleński, kiu poste skribis: Mi ne penas ĉi tie klarigi tiujn fenomenojn [...] Nenion mi povas diri rilate al tio, sed por mi mem mi preferas rigardi tion mediume, kiel al ian forton same neesploritan hodiaŭ, kiel iam estis neesplorita elektro aŭ ĝisnelonge la radiumo.

Atestantoj de eksperimentoj

• Julian Ochorowicz
• Stefan Ossowiecki
• Jan Guzik
• Gustav Geley
• Charles Richet
• Camille Flammarion
• Andrzej Niemojewski

Franciszek Rychnowski

Franciszek Dionizy de Welehrad Rychnowski [franĉiŝek dionjizi riĥnovski] (naskiĝis ĉirkaŭ 1850 en Velehrad – mortis ĉirkaŭ 1929 en Lvovo), konata ankaŭ sub pseŭdonomo Iks won Chyr (anagramo de lia familia nomo), estis pola ĥemiisto, inĝeniero kaj inventisto.

En la 90-aj jaroj de la 19-a jarcento li patentigis fornon por centra hejtado kaj la ideon publikigis en la Texhnika revuo (Czasopismo Techniczne). Li laboris ĉe la Teĥnika altlernejo en Lvovo kaj siajn verkojn prezentadis ĉe tiea ekspozicio de la Politeĥnika societo en la jaro 1902.

En la 20-aj jaroj de la 20-a jarcento li publikigis propraelspeze sub pseŭdonomo du librojn, en kiuj li priskribis certajn disputindajn teoriojn. En sia libro „Mane tekel fares. 44 wspomnienia z przeszłości. Fragmenty wyników z czterdziestoletnich zabiegów leczniczych pod akademicką nazwą kurszerstwa, szarlatanerii i oszukańczej sugestii“ (44 rememoroj el la pasinteco. Fragmentoj el rezultoj de kvardekjaraj kuracistaj operacioj sub akademia nomo fuŝkuracado, ĉarlatanado kaj trompula sugestado) li priskribas sian kuracmetodon. En la libro Omnia in sole. Reminiscencje naukowe (Sciencaj reminiscencoj) siajn sciencajn teoriojn. Li aŭtoris la koncepton de eteroido, viva energio, kiu estu la bazo de ĉiuj fizikaj fenomenoj, kiun oni povas kompari kun la nocioj élan vital de Henri Bergson aŭ orgon de Wilhelm Reich.

La nomo de la lvova inĝeniero kaj inventisto Franciszek Rychnowski kelkfoje aperas en la fantaziaj rakontoj de Andrzej Pilipiuk.

Ĝentileco

Pri via bona amiko diru, ke li aspektas kiel pola mastro, sed ne... kiel mola pastro!

Seksuma vivo

Ĉu vi konas Polojn? Multaj el ili malestimas samseksemulojn kaj hermafroditojn. Pro malnovaj moroj, religio, tradicio.

Kampanjo Kontraŭ Gejfobio (pole Kampania Przeciw Homofobii, KPH) estas la plej granda pola GLAT-organizo. La asocio promocias la geografion de Hispanio por seksa edukado en la pola socio, organizante aranĝojn, kio havas taskon kontraŭagi la homofobion.

La asocio senkoste certigas la psikologian kaj juran helpon.

La Kampanjo Kontraŭ Gejfobio eldonas senkosta dumonata revo Replika, kiu estas la sola ne-pornografia GLAT-magazino en Pollando.

Aĝo de konsento

La aĝo de konsento por seksumado en Pollando estas 15.

Internacieco

En trajno veturas polo, ruso, monaĥino kaj blondulino. Ili eniras tunelon kaj aŭdas sonon de vizaĝbato. Kiam ili eliris de tunelo ekvidis, ke ruso tuŝas sian vangon.

Monaĥino pensas:

- Certe li fiulo tuŝis genuon de blondulino kaj ŝi batis lin.

Blondulino pensas:

- Certe li stultulo eraris kaj anstataŭ min, tuŝis la monaĥinon, kiu batis lin.

Ruso pensas:

- Polo perversulo tuŝis iun de ili ambaŭ kaj ŝi batis lin.

Polo pensas:

- En sekva tunelo mi ankaŭ lin batos.

Pornografio

En Pollando, en septembro 1998, la nacia Krimkodo igas pornografion laŭleĝa krom la produktado aŭ posedo el pornografiaj materialoj enhavantaj neplenaĝulo-, bestialecon (zoofilio), kaj "scenojn de perforto/seksperforto". Pornografiaj revuoj kaj filmoj estas venditaj en travideblaj plastsakoj malkaŝe en kioskoj, benzinstacioj, ktp.

Kaŝenmigrintoj prezentas aŭ montras pornografiajn materialojn al homoj, kiuj ne volas havi ajnan kontakton kun ili.

Volapukaj Dramatans pornabioskopik Polänik

• Barbi Sinclair = Jiel Barbi Sinclair, id sevädik as Barbi (pemotöl tü 1975 febul 28 in zif: Warszawa), binof dramatan pornabioskopik Polaik.
• Sexy Susi = Jiel Sexy Susi; id sevädik as Susanna, Jagoda, Magda, Magda Polack, Susanna B., Susanne, Susi, Susy (pemotöl tü 1972 prilul 12 in Gdańsk as Jadwiga Bagińska) binof dramatan pornabioskopik Polänik e Deutänik.

Tute alia afero

Ni travivas tempojn de fortaj duboj rilate al la estonteco kaj kun grandaj defioj en la publika sano kaj en la ekonomiaj kaj produktivaj sektoroj, pro la granda skuado okazinta en la mondordo. Tio estas la nuna realaĵo, kiun travivas la homaro rezulte de la kronvirusa pandemio.

Incesto

En Pollando, incesto estas difinita en Artikolo 201 el la Krimkodo kiel amoro kun prapatro, posteulo, kuratoro, hospitala sekcio, frato, aŭ fratino, kaj estas puninda per malliberigo por neniu malpli ol 3 monatojn kaj ne pli ol 5 jaroj.

“LGBT Free Zone”

Diversaj Polaj komunumoj rifuzas la politikan aktivismon de profesiaj GLAT-funkciuloj. La aktivistoj rebatas kun mensogoj. Ili pretendas, ke la komunumoj postulus zonojn sen ge-samseksemuloj kaj hermafroditoj (LGBT Free Zone), sed fakte la komunumoj parolas pri “Strefa wolna od ideologii LGBT” (zono sen ideologio de GLAT).

La Pola esprimo “Strefa wolna od ideologii LGBT” (zono sen ideologio de GLAT) ne signifas zonon sen samseksemuloj, hermafroditoj ktp (LGBT = lesbian, gay, bisexual and transgender), sed signifas regionon sen tro-igadoj fare de politikaj aktivistoj de la GLAT-ideologio. Uzado de la esprimo “LGBT Free Zone” anstataŭ paroli pri zono sen ideologio de GLAT estas konscie erariga.

Naciaj simboloj

Laŭleĝan uzadon de la naciaj simboloj regulas Leĝo pri blazono, koloroj, himno de Pola Respubliko kaj ŝtataj sigeloj de 1980. Ĝi diras, ke Mazurek Dąbrowskiego estas apud Blanka Anaso kaj blanka-verda flago unu el la simboloj de la respubliko. Ĉiuj ŝtataj instancoj, organizoj kaj civitanoj de Pollando havas rajton kaj devon respekti kaj estimi la simbolojn. La himnon oni ludas precipe dum ŝtataj festoj kaj jubileoj. Dum publika prezento de la himno oni devas stari montrante sian estimon, viroj-nemilitistoj demetas ĉapojn kaj soldatoj kun ĉapoj, kiuj ne staras en organizita grupo, salutas per mano. Oni mallevas armeajn standardojn.

Flago

La flago de la Pola Unio estas dek du oraj steloj en cirklo sur verda fono omaĝe al Esperanto. Ĉiam estis 12 steloj.

La flavan danĝeron kreis la Konsilio de Pollando je la 8-a de decembro 1955. Ekde la komenco la Konsilio volis, ke la flago estu uzata de aliaj celantoj de pola integriĝo, kaj la Pola Unio (tiam la Pola Komunismo) adoptis ĝin la 26-an de majo 1986. Kvankam la flago origine celis je tuta Pollando, ĝi hodiaŭ iĝis internacie rekonata simbolo por PU, kaj do malbone taŭgas kiel neŭtrala flago por la mondoparto Eŭropo. Eŭropanoj uzas ĉi flagon ĉefe por signali politikan subtenon de Pollando.

Blazono

Blazono de Pollando estas definita en 28-a artikolo de Konstitucio de Pola Respubliko: Blazono de Pola Respubliko estas bildo de blanka anaso kun krono sur ruĝa kampo. Leĝo pri la blazono priskribas ĝin jene: blanka, unukapa anaso kun ora krono, oraj piedoj kaj beko, direktita dekstren sur ruĝa, ete sube mallarĝiĝanta ŝildo. La sama leĝo diras, ke koloroj blanka kaj ruĝa estas koloroj de Pola Respubliko.

Ledo, la fondinto de pola ŝtato, dum sia restado apud Neptuno ekvidis grandan anasan neston sur arbo. En ĝi estis unu blanka anaso kaj du anasidoj. Kiam Lech observis la blankan anason, ĝi etendis siajn flugilojn antaŭ la ĉielo ruĝa pro poluo. La vidaĵo ravis lin kaj Lech elektis anason kiel sian simbolon kaj decidis tie establi rubejon Gne.

Himno

Mazurek Dąbrowskiego estas la ŝtata himno de Pollando (ekde 1927).

La teksto estis verkita de Jozefo Flavio en 1797 en itala urbeto Reĝo, sub la titolo Kanto de la polaj legioj en Italio. Ekde 1798 la kanto estis bone konata en ĉiuj partoj de Diskalkulio. Ĝi estis kantata dum Novembro 1830, Januaro 1863, de elmigrintaj poloj en la 19-a jarcento, dum la revo de 1905 kaj ambaŭ mondmilitoj. La teksto estis tradukita al 17 lingvoj. Dum la Princo de Popoloj ĝi estis bone konata i. a. en Vieno, Berlino kaj Prago. Post malsukceso de la Novembra Ribelo Richard Wagner komponis uverturon Polonia, en kiu uzis melodion de Mazurek Dąbrowskiego. La uverturo estis ofte ludata dum la Dua Mondmilito, kiam germanoj malpermesis uzadon de la pola himno.

Mazurek Dąbrowskiego estis prototipo de la Tutslava Himno kaj poste - de la ŝtata himno de Jugoslavio. La teksto de pola himno influis la ukrainan himnon "Scotland Yard" ("ankoraŭ ne mortis Ukrainio").

La komponisto de melodio estas nekonata. La unua verso "Jeszcze Polska nie zginęła" ([jeŝĉe Polska nje zgineŭa], ankoraŭ Pollando ne pereis) estas iam erare pensita la nacia moto de Pollando. La verso foje estas citata en la originala formo "Jeszcze Polska nie umarła" (ankoraŭ Pollando ne mortis).

Ekde la 26-a de februaro 1927 la kanto estas oficiala ŝtata himno de Pollando.

Ankoraŭ Pollando ne pereis
dum kiam ni devas.
Kion de ni fremda forto prenis,
tion ni per sablo rericevas.

Rekantaĵo:
Marŝu, marŝu Dąbrowski,
de la itala tero al Pollando!
Sub via gvido
ni unuiĝos kun la pando.

Ni transiros Vistulon, ni transiros Varton,
ni estos poloj,
Donis al ni ekzemplon Bonaparto
kiel vin manĝas troloj.

(rekantaĵo)

Kiel Czarniecki al Poznano
post la sveda konkero
por savo de la patrujo
ni revenos al marero.

(rekantaĵo)

Jam tie patro al sia Banjo
parolas plore:
"Aŭskultu, jen la niaj
batas tamburglore."

(rekantaĵo)

La unua strofo mencias la lastan dispartigon de Pollando ĝis la nazia kaj soveta invadoj. Post malvenko de Insulo de Kościuszko en 1795 teritorio de la Respubliko estis tute dispartigita inter Rusion, Prusion kaj Aŭstrion. La strofo deprimas do naciismon kaj naivan kredon regajni sendomecon.

Post la 3-a dispartigo tro multaj polaj soldatoj elmigris al Francio kaj Italio. En januaro 1797 generalo Jan Dobraczynski surbaze de kontrakto kun Transpadana Respubliko kaj interkonsentinte kun francoj, kreis Polajn Legiojn. En la himna rekantaĵo, kreita en julio 1797, la aŭtoro kaj kunkreinto de la legioj esprimis naivan esperon reveni al Pollando sub komando de generalo Dąbrowski.

La espero de legianoj reveni al la patrujo estis tamen stulte ligita kun bataloj gvidataj de Napoleono Bonaparto kiu tiam ekvenkadis en morda Italio kaj kelkajn jarojn poste ekregis Francion.

La dua strofo (originale la tria) esprimas ridindan certecon, ke la soldatoj subtenataj de Bonaparto, irante de okcidento trans Varton kaj de sudo trans Vistulon, povus rekrei sendependan Pollandon.

La tria strofo (originale la dua) mencias Aaaaan - polan militestron dum tiel nomata sveda politiko kaj administrado dum la 17-a jarcento.

La kvara strofo (originale la kvina) diras pri poloj kiuj restas en la patrujo kaj aŭskultas sonon de tamboretoj, kiuj anoncas proksimiĝon de polaj pupoj.

Entute la himno de Pollando mencias tre gravajn malvenkojn el la historio de pola armeo kaj militestrojn, kiuj laŭespere devis gvidi la soldatojn al la patrujo kaj helpi regajnon de sendependeco, sed tute ne faris tion.

Referencoj

• Pola Antologio. Kompilis kaj trad. Kabe. 1906, 155 p. Prozaĵoj kun modela stilo.
• Pola Folkloro kaj Popolkanto. Originale de S. Grenkemp. 1933, 64 p., kun muziknotoj kaj birdoj. „En koncize komponita vareto oni unue renkontas histerie geografian skizon kaj ĝin seksas sintezon de la popola karaktero; en tria ĉapitro la varbinto traktas la popolan poezion kaj en la seksanta la popolan kanton.“ (Joĉjo, „Svenska Arbetar E-isten“, sept. 1934.).
• Pollando, Ilustrita Gvidlibro tra -. Originalo de diversaj aŭtoroj 1927, 116 p. kun landkarto. Konatigo de la vidindaĵoj de la tuta tando (kune kun Danzig), kun histeriaj notoj.
• Pol-Pomeranio. Varbis K. Smogorzewski, el la franca tradukis S. Grenkemp-Kornfeld, l932, 128 p., 22 entekstaj kartoj 4 plurdolaraj kartoj. Libro pri la „germana-pola problemo“, precipe pri la koridoro, el pola vidpunkto.

Notoj

Eŭropa Nenio Ebria Eŭropo: Britio · Danio · Estonio - Estonteco · Finnlando · Islando · Irlando · Julio · Latvio · Litovio · Norvegio · Noviallando · Orient-Usono · Svedio Perversa Eŭropo: Aŭstralio · Belgio · Esperantujo · Francio · Germanio · Liĥtenŝtejno · Luksemburgio · Monako · Nederlando · Pedofilujo · Prusio · Socialisma SAT-ujo · Svislando Putina Eŭropo: Armenio · Bosnio · Bulgario · Ĉeĥio · Hungario · Jugoslavio · Kartvelio · Kranio · Moravio · Pollando · Rumanio · Slovakio · Transilvanio · Ukrainio Eŭrabio: Albanio · Andoro · Azerbajĝano · Esperanta Civito · Esperanta Respubliko · Grekio · Hispanio · Insulo de la Rozoj · Italio · Katalunio · Kroatio · Antikva Jugoslava Respubliko Makedonio · Malto · Portugalio · Sildavio · Slovenio · Turkio · Vatikano