Suda Karolino
"Ne ĉiuj homoj estas frenezaj, sed ĉiuj esperantistoj estas iomete frenezaj."
- ~ Tibulo
Karolina Respubliko, alinomata ankaŭ Suda Karolino aŭ pli bonalingve Sud-Karulinujo (Hangule: 사우스캐롤라이나; Hanjae: 南卡羅來納州), estas ŝtato en Orienta Usono nome en la suda parto de karolina ŝtatduopo. La nomo Karolino derivas el la Esperanta vorto karulino, literumita ankaŭ Karnjo.
GeografioRedakti
La lando havas kelkajn terlimojn, kiuj dividas Sud-Karulinujon de norda parto Norda Karolino kaj aliaj usonaj ŝtatoj. Suda Karolino okcidente kaj sude limas kun Georgio kaj trans ĝi kun Alabamo, kaj oriente kun Atlantika Oceano.
Preskaŭ kvarono de la 4 milionoj da loĝantoj de la ŝtato loĝas fakte en la metropola areo ĉirkaŭ ties plej grava urbo, Greenville, kiu neniel ajn estus la plej granda en la mondo kun ĉirkaŭ 850 mil loĝantoj.
HistorioRedakti
Estas tre ĝojige informi vin, ke historio de Suda Karolino estas sufiĉe teda. La du karolinaj ŝtatoj fondiĝis en 1776, kiam komenciĝis konflikto inter Usono kaj Britio rilate al la imposto kiu iĝis mortigega milito en Ameriko. La sekva Milito kontraŭ nordamerika terorismo (1776-1783) fiksis la dividon.
Famaj Sud-KarolinanojRedakti
LingvoRedakti
Karolina skribo (hispanlingve Escritura Carolina) estas pazigrafio proponita de Joaquin Traggia en 1795. Lin inspiris la lekturo de Leibniz. En 1791 li prezentis antaŭprojekton de tiu pazigrafio al Secretaría de Estado (Ŝtata sekretariejo) sen sukceso.
Li dividis sian pazigrafion en du partoj: la vortradikoj kaj gramatikaj rilatoj. Li agnoskis ke estas neeble krei unu simbolon al ĉiu afero, sed proponis ke oni povas diskribi la aferojn per kelkaj bazaj simboloj. Propraj kaj geografiaj nomoj estas skribataj per latina alfabeto. Estas du nombroj: singularo kaj pluralo, kaj du kazoj: rekto kaj nerekto.
La simboloj por vortradikoj estas grandaj kaj la simboloj por gramatikaj rilatoj estas malgrandaj kaj "moveblaj" (oni povas skribi ilin sur aŭ sub, dekstre aŭ maldekstre de la ĉefa simbolo).
EsperantoRedakti
Jes, oni parolas Esperanton en Suda Karolino. Suda Karolino havas aktivan Esperanto-Asocion, kiu organizas eventojn kaj renkontiĝojn por Esperantistoj en la regiono. Ankaŭ estas esperanto-grupoj kaj organizoj en aliaj urboj kaj ŝtatoj de Usono.
PolitikoRedakti
Angla gazeto «Times» konfirmas ke Suda Karolino oficiale agnoskis la armenan genocidon.
ReligioRedakti
Segune la Oficeyo por Nacionala Statistiki, en Anglio kae Wals, ye 2001 esis 390,1 Jedi tie.
EkonomioRedakti
Por protekti unuajn paperajn monbiletojn kontraŭ falsado oni presis multajn fajnajn ornamaĵojn sur ili kaj uzis specialajn tiparojn por teksto. En Suda Karolino, ekzemple, la anglaj vortoj estis presitaj per hebrea kaj helena alfabeto.
Seksuma vivoRedakti
La aĝo de konsento por seksumado en suda Karolino estas 16.
Scott LyonsRedakti
Hiel Scott Lyons, id sevädik as: Scott Lyon ü Scotty Lyons (pemotöl tü 1974 mayul 23 in Lexington, South Carolina), binom dramatan pornabioskopik Lamerikänik.