Tanzanio

" Nigran kornikon sapo ne blankigos"

~ Zamenhof pri tanganjikianoj

"Exter to, la genitivo di la эсперанто es эсперанта tamen"

~ rusa idisto

"Vi qiuj komprenas min, do problemo solvita."

~ Reformemulo

Tanzanio (germane: Tanganikes Kaiserreich, neoficiala nomo) estas regno en orienta Afriko.

Geografio

Ĝia nomo deriviĝas de lago Tanganjiko ĉe ĝia limo. La Regno estis federacio de 25 ŝtatoj (inkluzive de tri liberaj urboj). Tiu teorio kelkmomente estis subtenita serioze!

Popo bawa

Popo bawa estas monstro de Tanzanio. Li estas kiroptero kiu transformiĝas en viro, kiu faras seksperforton dum la noktoj, ĉefe kontraŭ viroj. Junuloj en Zanzibaro ofte timas ĝin kaj por eviti atakon, ne dormas sole, dormas apud fajro, aŭ kroviĝas per porka graso, kio povas forigi tiun demonon.

Sporto

Eble eĉ pli interese estas, ke Tanzania Amatora Manpilkado-Asocio (angle Tanzania Amateur Handball Association) estas la nacia organizaĵo pri manpilkado en Tanzanio. La asocio reprezentas kaj la viran kaj la virinan naciajn teamojn de manpilkado. Ĝi membras en la Internacia Federacio de Manpilkado.

Historio

Tanganjikio estis kreita de la Ligo de Nacioj, post la unua mondmilito. En 1922 ĝi iĝis brita mandatlando. Je la 1961 ĝi akiris sendependecon de Britio, kaj je la 1962 ĝi iĝis respubliko kiam abdikis imperiestro Vilhelmo la 2-a.

La Tanganjikia ridepidemio komenciĝis la 30-an de januaro 1962, en misi-kontrolita loĝlernejo por knabinoj en Kashasha, Tanzanio. La rido komenciĝis je tri knabinoj kaj atingis hazarde ĉie en la lernejo, influante 95 el la 159 pupiloj, en aĝo de 12-18. Simptomoj daŭris de kelkaj horoj ĝis 16 tagoj en tiuj influis. La instruistaro ne estis trafita sed raportis ke studentoj estis nekapablaj koncentriĝi en siaj lecionoj. La lernejo estis devigita fermiĝi malsupren la 18-an de marto 1962.

Post kiam la lernejo estis fermita kaj la studentoj estis senditaj hejmen, la epidemio atingis Nshamba, vilaĝon kiu estis hejmo al pluraj da la knabinoj. En Aprilo kaj majo, 217 homoj havis ridantajn atakojn en la vilaĝo, la plej granda parto de ili estante lernantoj kaj junaj plenkreskuloj. La Kashasha lernejo estis remalfermita la 21-an de majo, nur por esti fermita denove ĉe la fino de junio. En junio, la ridanta epidemio atingis la mezlernejon de Ramashenye-knabinoj, proksime de Bukobo, influante 48 knabinojn. Alia ekapero okazis en Kanyangereka kaj du proksimaj knaboj. Tiujn lernejoj estis fermitaj.

Uĝamaa

Uĝamaa aŭ Ujamaa ('famileco' en svahila) estis la koncepto kiu formis la bazon de la socialaj kaj ekonomiaj disvolvigoj de la politikoj de Julius Nyerere en Tanzanio post ĝi akiris la sendependecon el Britio en 1961.

Nyerere uzis Uĝamaa-n kiel la bazo por landa projekto de disvolvigo. Li tradukis la Uĝamaa-n koncepton en politik-ekonomian administran modelon pere de kelkaj rimedoj:

• La kreado de unupartia sistemo sub la estreco de la Tanganika Afrika Nacia Unio (TANU), pro la neceso solidigi la koheron de ĵus sendependa Tanzanio.
• La instituciigo de sociala, ekonomia kaj politika egaleco pere de la kreado de centra demokratio; la abolo de diskriminacio bazita sur la akirita statuso; kaj la ŝtatigo de la ekonomiaj ŝlosilaj sektoroj.
• La vilaĝigo de la produktado, kiu esence kolektivigu ĉiujn formojn de surloka produktokapablo.
• La helpo al la Tanzania memelteneblo tra du dimensioj: nome transformado de kaj ekonomiaj kaj kulturaj sintenoj. Ekonomie, ĉiu laboru kaj por la grupo kaj por si mem; kulture, Tanzanianoj devas lerni liberigi sin el la dependeco de la potencoj de Eŭropo. Por Nyerere, tio inkludas, ke Tanzanianoj lernu fari aferojn per si mem kaj lernu kontentiĝi je tio kion ili povas akiri kiel sendependa ŝtato.
• La plibonigo de libera kaj deviga eduksistemoj por ĉiuj Tanzanianoj por konsciigi ilin al la principoj de Ujamaa.
• La kreado de Tanzania pli ol triba identeco tra rimedoj kiel la uzado de la svahila.

Politiko

Plej alta organo estas la Federacia Konsilio de la ŝtatoj kaj urboj, kies prezidanto estas la reĝo, samtempe Tanganjika Imperiestro. Tiu imperiestro nomumis regnan kancelieron, la estron de la ĉiutaga politiko. Sed ekzistis krome parlamento (Reichstag), kiu estis elektita laŭ ĝenerala balotrajto por viroj.

Religio

Indus cetere pli detale esplori, kiel Tanzanio havas 26 administrajn religionojn kun la ĉefurboj.

Idista Ĵedajismo

Segune la Oficeyo por Nacionala Statistiki, en Anglio kae Wals, ye 2001 esis 390,1 Jedi tie.

Lingvoj

Jes, oni parolas esperanton en Tanzanio. Esperanto estas konata kaj parolata en diversaj partoj de la mondo, kaj en Tanzanio ekzistas Esperanto-organizoj, kiel Ekumenia Kongreso de Esperanto en Afriko (EKEA) kaj Tanzanian Esperanto Association (TEA), kiujn ankaŭ subtenas la Universala Esperanto-Asocio (UEA).

TaKUE estas nova akronimo en nia afrika katolika E-panoramo. Ĝi vere bebas. Tuthazarde, malgraŭ la multegaj korespondintoj el Tanzanio, verŝajne pro la multnombraj rifuĝintoj en la koncernaj kampadejoj de UN, kie oni instruis Esperanton, mi neniam sukcesis ekarigi katolikajn gesamideanojn en asocio. La fidela kaj unika korespondanto restinta ĝis nun, S-ano Hiza, eĉ li ne sciis ke en Mwanza, belega urbo ĉe lago Vittoria, ekestis TaKUE.

La unua informo alvenis de S-ro David Mapengo en Romo.   Ĉar baldaŭ enoficiĝos nova dioceza Episkopo, mi petis pastron Georgo prezenti TaKUE-n al Lia Moŝta Episkopo kaj esplori lian sintenon al Esperanto. Kompreneble, se Lia Ekscelenco favoros, ni CER-ES estos preta tuj subteni E- iniciatojn.

Anoj de unu protestanta Eklezio, naskiĝinta ĵuse en Tanzanio, kiu angle kaj svahile estas nomata 'Assemblies of God', komencis parole batali kontraŭ Esperanto. Ili diris, ke ĝi estas la lingvo de la diablo, la lingvo de la lastaj tempoj devanta konkeri la mondon antaŭ la reveno de Jesuo, la lingvo de la numero 666. Ili aldonis ke tion instruas la Biblio kaj ili konkludis ke la esperantistoj ne iros en la Ĉielon.

Ekonomio

Ni eke raportu kelkajn bonajn novaĵojn. Tanganjikio fariĝis unu el la plej gravaj industriaj landoj de la mondo.

Turismo

Ĉu?

Kulturo

En Tanzanio buntas etnoj, lingvoj, tradicioj. Famaj estas la abstraktaj lignoskulptadoj de la makondoj kaj ornamaj armiloj de la masajoj. Ĉiu tribo havas la proprajn dancojn kaj kaj popolajn artajn tradiciojn. Precipa la svahil-lingva poezio floras. La unua prezidento de la lando, Julius Nyerere estis grava literaturisto, li mem tradukis verkojn de Ŝekspiro al svahilo.

Seksuma vivo

La aĝo de konsento por seksumado en Tunizio estas 18 (ekde 2010). Tamen, ŝajnas ekzisti edzeca escepto en la leĝo kiu permesas al infano konsenti pri sekso kun plenkreskulo ĉu la neplenaĝulo estas edziĝinta al la plenkreskulo.

Proksimume 84% de knabinoj en prostituado intervjuitaj en Tanzanio raportis batojn, seksperforton aŭ torturon fare de policistoj kaj sungu sungu (lokaj gardistoj). Almenaŭ 60% havis neniun permanentan lokon por vivi. Kelkaj el tiuj knabinoj komenciĝis kiel servistinoj. NE FORGESU!

Notoj

Landoj kaj kolonioj en Afriko

La rajto de represo kaj traduko de ĉiuj artikoloj estas rezervita.